Home
Sporządzenie spisu inwentarza, oszacowanie majątku wchodzącego w skład masy upadłości, przygotowanie planu likwidacyjnego, a następnie jego wykonanie to tylko niektóre z obowiązków spoczywających na syndyku masy upadłości. Co jednak dzieje się w przypadku, kiedy nie wykonuje on należycie swoich obowiązków? Czy istnieją jakiekolwiek środki dyscyplinujące syndyka, czy może upadły jest skazany na bierne przyglądanie się nieprawidłowościom?
Ustawodawca przewidział w Prawie upadłościowym instrumenty zabezpieczające upadłego przed arbitralnością działań syndyka. Do katalogu licznych środków prawnych „przypominających” o konieczności należytego wykonywania obowiązków należą:
Należy wskazać, iż omawiana w niniejszym wpisie odpowiedzialność ma charakter porządkowy. Oznacza to, iż dla ukarania syndyka, bądź jego zastępcy, nie jest konieczne wystąpienie szkody. Gdyby jednak taka powstała, to syndyk również może za nią odpowiedzieć – o tym wspomnimy jednak na końcu naszego wpisu.
Najłagodniejszym środkiem dyscyplinującym syndyka jest zwrócenie mu uwagi przez sędziego-komisarza. Należy zauważyć, iż jako rozwiązanie wywierające skutki w zasadzie informacyjne, nie zaś represyjne, ma ono zastosowanie do przewinień znikomych w następstwach. Niemniej jednak, za sprawą zwrócenia uwagi sędzia-komisarz może sprawować bieżący nadzór nad czynnościami syndyka i zapobiegać dopuszczeniu się ewentualnych, przyszłych, poważniejszych uchybień.
Upomnienie stanowi kolejną metodę dyscyplinującą, o nieco ostrzejszym charakterze aniżeli zwrócenie uwagi. Jak stanowi ustawa, ma ona zastosowanie do przypadków, kiedy syndyk: […] nie wykonuje albo nienależycie wykonuje swoje obowiązki.
Istotne uchybienie albo brak poprawy w wykonywaniu obowiązków, pomimo wcześniejszego upomnienia, stanowią przesłanki do nałożenia na syndyka grzywny. Jej wysokość może wynieść od 1.000 zł do 30.000 zł i jest miarkowana w zależności od stopnia i wagi uchybienia. Majątkowy charakter środka dyscyplinującego sprawia, że stanowi on silniejszy bodziec, aniżeli poprzednie instrumenty, motywujący syndyka do właściwego działania.
Jest to najbardziej represyjny środek stosowany wyłącznie w przypadku dopuszczenia się przy syndyka najpoważniejszych nieprawidłowości. Orzekany jest z urzędu, w przypadku rażącego uchybienia lub braku poprawy w wykonywaniu obowiązków, mimo nałożonej grzywny. Do odwołania syndyka dochodzi również wtedy, gdy pomimo wezwania syndyk nie przedłoży dokumentu potwierdzającego ubezpieczenie lub oświadczenia o braku przeszkód do pełnienia funkcji. Warto dodać, że o odwołanie syndyka może wnioskować prokurator. W procedurze syndyk ma jednak możliwość obrony swoich praw – przed jego odwołaniem, obligatoryjnie trzeba bowiem przeprowadzić postępowanie wyjaśniające, w toku którego może on formułować argumenty przemawiające na jego korzyść.
Powyższy opis pokazuje, że przepisy przewidują szeroki wachlarz instrumentów dyscyplinujących syndyka, począwszy od najłagodniejszych, w postaci zwrócenia uwagi, a skończywszy na odwołaniu z pełnienia funkcji. Należy dodać, że chociaż o zastosowaniu danego instrumentu będzie decydował sąd albo sędzia-komisarz, to w praktyce nie wyklucza się złożenia przez samego upadłego, bądź też wierzyciela, wniosku o zdyscyplinowanie syndyka w określony sposób. Taka informacja pełni wówczas formę sygnalizacji i może doprowadzić do podjęcia przez sąd stosownych działań z urzędu. W niniejszym wpisie skupiliśmy się na tzw. środkach porządkowych, za pomocą których sędzia-komisarz i sąd upadłościowy „motywują” syndyka do prawidłowego wykonywania swoich obowiązków. Trzeba jednak pamiętać, że poza pokrótce przedstawioną odpowiedzialnością porządkową, syndyk odpowiada także za szkodę wyrządzoną wskutek nienależytego wykonywania swoich obowiązków (art. 160 ust. 3 p.u.). W dalekim uproszczeniu można zatem powiedzieć, że poza odpowiedzialnością wobec sądu, syndyk odpowiada również cywilnoprawnie wobec tych, którym wyrządził szkodę. To jednak temat na odrębny wpis na naszym blogu – tematyka ta jest obszerna i rodzi spore kontrowersje.
