Zanim odpowiemy sobie na to pytanie, w pierwszej kolejności musimy zwrócić uwagę na to, że najczęściej, gdy mówimy „szpital”, chodzi nam o samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej – tzw. SPZOZ. Mamy jednak świadomość tego, że przecież nie tylko szpitale państwowe wykonują działalność leczniczą.
Ze względu na charakter podmiotu tworzącego zakład opieki zdrowotnej wyróżnia się publiczne zakłady opieki zdrowotnej – wspomniane SPZOZ-y oraz niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, tzw. NZOZ-y. W skrócie państwową albo prywatną opiekę medyczną. W tym miejscu trzeba zaznaczyć, że nazewnictwo to zostało zmienione. Na gruncie ustawy o działalności leczniczej („u.d.l.”), pierwsze z ww. nazwano podmiotami leczniczymi niebędącymi przedsiębiorcami, drugie zaś przedsiębiorstwami podmiotów leczniczych. W ustawie tej, wskazano także kto jest podmiotem leczniczym (wcześniej: zakładem opieki zdrowotnej). I tak, są nimi nie tylko SPZOZ-y, ale także m.in. przedsiębiorcy, państwowe jednostki budżetowe, w których działa lekarz/pielęgniarka czyli np. szkoły, a także jednostki wojskowe w zakresie w jakim wykonują działalność leczniczą. Ustawa ta zastrzega jednak, że działalność lecznicza jednostek budżetowych i wojskowych, nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców. Nie stanowi jej także działalność lecznicza wykonywana jako działalność pożytku publicznego czy działalność charytatywno-opiekuńcza.
Zgodnie z ustawą – Prawo upadłościowe, nie można ogłosić upadłości SPZOZ-ów. W art. 6 tej ustawy, możemy znaleźć katalog podmiotów, które nie mają zdolności upadłościowej tj. nie można ogłosić ich upadłości. W punkcie trzecim tego przepisu wskazano wprost: publiczne samodzielne zakłady opieki zdrowotnej.
Na marginesie możemy dodać, że jest to właściwie naturalną konsekwencją tego, że nie można również ogłosić upadłości Skarbu Państwa, a SPZOZ-y stanowią przecież w 100% własność państwową.
Wobec jakich podmiotów można zatem ogłosić upadłość i jak to się będzie przekładało na omawiane zagadnienie? Otóż upadłość można ogłosić przede wszystkim wobec przedsiębiorców. A jak już wspomnieliśmy w niniejszym artykule, nie tylko szpitale państwowe (niebędące przedsiębiorcami) są placówkami leczniczymi, ale są nimi także
NZOZ-y będące przedsiębiorstwami podmiotów leczniczych, czyli np. prowadzone przez spółki z o.o. przychodnie i szpitale prywatne – swoją drogą, dzisiaj tak powszechne i łatwo dostępne, szczególnie, gdy pracuje się w dużych korporacjach, gdzie zapewniona jest prywatna opieka medyczna.
Jak wskazano, ustawa wyklucza z postępowania upadłościowego tylko jedną z placówek leczniczych, jaką jest SPZOZ. Z tego względu możliwe będzie ogłoszenie upadłości NZOZ-ów. Tak więc szpitale prywatne, niepubliczne kliniki zdrowotne i wszelkie inne niepubliczne placówki lecznicze, działające najczęściej w formie spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, będą miały zdolność upadłościową. Co więcej, na gruncie art. 69 u.d.l. możliwe jest przekształcenie SPZOZ-ów w spółkę kapitałową, tj. sp. z o.o. albo S.A. i taka placówka również będzie miała zdolność upadłościową.
Podsumowując: nie można ogłosić upadłości szpitali publicznych (SPZOZ-ów), ale można ogłosić upadłość podmiotów, które prowadzą działalność leczniczą (w tym również szpitale) na zasadach prowadzenia działalności gospodarczej. Warto również dodać, że wspomniane SPZOZ-y nie mając zdolności upadłościowej, uzyskały jednak zdolność restrukturyzacyjną i począwszy od 1.1.2016 r. mogą zmierzać do uregulowania swoich zobowiązań względem wierzycieli w tym trybie.