Home
Każde z czterech postępowań restrukturyzacyjnych ma na celu umożliwienie przedsiębiorcy uregulowanie swoich długów, naprawę sytuacji finansowej, a w konsekwencji – uniknięcie upadłości. Nierzadko jednak decyzja o wnioskowaniu o wszczęcie jednej z sądowych procedur restrukturyzacyjnych zapada, gdy sytuacja przedsiębiorcy jest już bardzo trudna. W szczególności paraliżująco na działalność dłużnika wpływają postępowania egzekucyjne i dokonywane w ich ramach zajęcia. Czy przepisy regulujące postępowania restrukturyzacyjne przewidują zatem jakąś możliwość zawieszenia egzekucji?
W przypadku trzech postępowań – przyspieszonego układowego, układowego i sanacyjnego odpowiedź jest twierdząca. Jedynie postępowanie o zatwierdzenie układu nie ma wpływu na toczące się i nowe egzekucje. Wynika to z tego, że jest to postępowanie najmniej sformalizowane, polegające na samodzielnym zbieraniu głosów przez dłużnika. W przypadku tego postępowania udział sądu ogranicza się do zatwierdzenia układu. Z założenia ma być to więc postępowanie krótkie, z minimalną kontrolą sądową, przez co nie przewidziano w jego ramach żadnych przepisów umożliwiających wstrzymanie egzekucji. Wyjątkiem jest tylko okres pomiędzy dniem wydania postanowienia o zatwierdzeniu układu a jego uprawomocnieniem się, kiedy to dłużnik doznaje ochrony analogicznej jak w przyspieszonym postępowaniu układowym (o czym dalej).
Już kolejne postępowanie – przyspieszone postępowanie układowe – zawiera jednak regulacje mające istotny wpływ na postępowania egzekucyjne. Egzekucje dotyczące wierzytelności objętych układem ulegają zawieszeniu z mocy prawa z dniem otwarcia postępowania. Od dnia otwarcia postępowania nie jest również możliwe wszczynanie nowych egzekucji dotyczących wierzytelności objętych układem. Zakaz prowadzenia egzekucji trwa aż do prawomocnego zakończenia postępowania. Jeśli samo zawieszenie postępowań egzekucyjnych okaże się niewystarczające, dłużnik może złożyć wniosek do Sędziego-komisarza o uchylenie zajęć rachunków bankowych dokonanych w toku prowadzonych egzekucji. W tym celu musi jednak wykazać, że jest to konieczne dla dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa. Co natomiast z wierzytelnościami nieobjętymi układem (np. z tytułu renty, powstałymi już po otwarciu postępowania lub zabezpieczonymi hipoteką)? W tym przypadku wierzyciel nadal może prowadzić egzekucję, ale jeśli wierzytelność jest zabezpieczona rzeczowo na majątku dłużnika, to egzekucję można prowadzić jedynie z przedmiotu zabezpieczenia.
Takie same zasady obowiązują w przypadku postępowania układowego. W przypadku tego postępowania możliwe jest natomiast zawieszenie postępowań egzekucyjnych lub uchylenie zajęć rachunków bankowych jeszcze przed otwarciem postępowania. W tym celu dłużnik może złożyć stosowne wnioski już razem ze złożeniem wniosku restrukturyzacyjnego. Jako, że postępowanie układowe z założenia ma trwać dłużej niż postępowanie przyspieszone, to taka możliwość pozwoli zabezpieczyć majątek dłużnika przed egzekucjami już na etapie rozpoznawania wniosku restrukturyzacyjnego.
Ochronę przed egzekucjami w najszerszym zakresie zapewnia ostatni rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego – postępowanie sanacyjne. W przypadku tego postępowania zawieszenie postępowań egzekucyjnych dotyczy wszystkich egzekucji skierowanych do masy sanacyjnej – a więc mienia należącego do dłużnika oraz takiego, które służy mu do prowadzenia przedsiębiorstwa. Nie można także kierować nowych egzekucji do masy sanacyjnej. Innymi słowy, po otwarciu postępowania sanacyjnego nie ma możliwości prowadzenia jakiegokolwiek postępowania egzekucyjnego, czy to dotyczącego wierzytelności układowej czy pozaukładowej (z wyjątkiem egzekucji alimentów i niektórych rent). W postępowaniu sanacyjnym również istnieje możliwość uchylenia zajęć rachunków bankowych na wniosek dłużnika lub zarządcy, możliwe jest również złożenie wniosku o zawieszenie postępowań i uchylenie zajęć już wraz z wnioskiem o otwarcie postępowania sanacyjnego.
Wybierając ścieżkę restrukturyzacji dłużnik powinien więc wziąć pod uwagę, czy toczą się wobec niego postępowania egzekucyjne lub czy istnieją wyroki, na podstawie których takie postępowania mogą być prowadzone, a także czy w ramach prowadzonych egzekucji zajęto jego rachunki bankowe. Jeśli egzekucji lub groźby ich prowadzenia nie ma, warto zastanowić się nad wyborem postępowania o zatwierdzenie układu. Jeśli zaś wierzyciele są zabezpieczeni na majątku dłużnika i mogą wszcząć postępowania egzekucyjne skierowane do tego majątku, należy rozważyć wybór postępowania sanacyjnego, które gwarantuje pełną ochronę przed egzekucją.
