Home
Postępowanie upadłościowe stanowi formę egzekucji, w ramach którego Syndyk zmierza do likwidacji całego majątku dłużnika i rozdysponowania środków pomiędzy wszystkich uprawnionych wierzycieli. Rolą Syndyka jest zatem jak najszybciej spieniężyć majątek dłużnika i przekazać środki na rzecz wierzycieli.
Ustawodawca zdecydował jednak, że nie każdy podmiot (uczestnik obrotu gospodarczego) ma zdolność upadłościową, co oznacza, że są podmioty wobec których upadłość nie może być ogłoszona. Są nimi:
Poniżej warto przedstawić kilka zdań wyjaśnienia odnośnie do każdego z przytoczonych wyżej wyłączeń:
Państwo nie zostało stworzone, by prowadzić biznes i zarabiać. Państwo to pewnego rodzaju twór polityczny, którego podstawowym celem jest sprawowanie zwierzchniej władzy, nad ludnością na wyznaczonym terenie. Mimo faktycznego zjawiska zadłużenia państw, jak w przypadku np. Grecji, Państwo nie może ogłosić upadłości.
Co jednak istotne, zupełnie inaczej wygląda sytuacja podmiotów z udziałem Skarbu Państwa. Jeżeli mają oni status przedsiębiorcy to sam udział państwa nie jest przeszkodą dla ogłoszenia upadłości takiego podmiotu.
Jednostkami samorządu terytorialnego są gminy, powiaty i województwa. W związku z tym, że są one odpowiedzialne za realizacje lokalnej oraz regionalnej władzy, również odebrano im zdolność upadłościową.
Również i tym przypadku, warto jednak zaznaczyć, że jeżeli jednostki samorządu terytorialnego połączą siły i powołają wspólny podmiot, któremu przekażą część swoich obowiązków oraz wyposażą go w przymiot przedsiębiorcy, wówczas można ogłosić upadłość takiego podmiotu. Mowa tu np. o związkach międzygminnych prowadzących działalność gospodarczą.
Wszystkie podmioty, które zostały powołane na podstawie ustawy o działalności leczniczej, zostały pozbawione możliwości ogłoszenia upadłości. Przyznano im jedynie możliwość restrukturyzacji zobowiązań, czyli takiej zmiany długu, by był on możliwy do spłaty poprzez rozłożenie na raty, czy odroczenie terminu zapłaty. Nie maja zatem zdolności upadłościowej, lecz mają zdolność restrukturyzacyjną.
Instytucje i osoby prawne często funkcjonują w obrocie w sposób podobny do „zwykłego przedsiębiorcy”. Z uwagi jednak na nieco odmienny (specyficzny) sposób utworzenia, ustawodawca odebrał im zdolność upadłościową. Przykładem takich podmiotów są np.: Porty Lotnicze, Giełda Papierów Wartościowych, Narodowy Bank Polski.
Wyłączenie upadłości osób fizycznych prowadzących gospodarstwo rolne obejmuje tylko takie osoby, dla których prowadzenie gospodarstwa rolnego jest jedynym przejawem bycia przedsiębiorcą. W przypadku natomiast, gdy dana osoba prowadzi inna jeszcze działalność gospodarczą lub zawodową, choćby miała ona nawet charakter tylko poboczny, może być traktowany jako przedsiębiorca, mający zdolność upadłościową. Omawiane niniejszym wyłączenie wynika ze szczególnej ochrony jaką ustawodawca obdarza rolników i grunty rolne.
Zgodnie z ustawą prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, podstawowym zadaniem uczelni jest prowadzenie kształcenia na studiach. Tworzone są w drodze ustawy. Zarówno dla uczelni publicznych, jak i prywatnych wyłączona została możliwość ogłoszenia upadłości. Nie ma jednak przeszkód, aby podmioty te dążyły do restrukturyzacji swoich zobowiązań w drodze postępowania restrukturyzacyjnego.
Fundusz inwestycyjny to osoba prawna, której celem działalności jest lokowanie pieniędzy oraz propozycje nabycia papierów wartościowych i innych praw majątkowych. Działają na podstawie ustawy o funduszach inwestycyjnych, gdzie została zawarta autonomiczna regulacja odnośnie prowadzenia i zakończenia takiej działalności. Dublowanie rozwiązań prawnych w tym zakresie byłoby zatem zbędne, a zarazem mogło prowadzić do licznych problemów interpretacyjnych.
Podsumowując, choć postępowanie upadłościowe ma zmierzać do rozwiązania problemu zadłużenia danego podmiotu, poprzez likwidację jego majątku i możliwie pełne zaspokojenie praw wierzycieli, nie jest procedurą dedykowaną dla wszystkich. Ustawodawca z kręgu osób posiadających zdolność upadłościową, wykluczył określone podmioty. Każde z tych wyłączeń motywowane jest innymi względami. Trzeba jednak pamiętać, że odjęcie zdolności upadłościowej jest wyjątkiem od zasady, a tym samym katalog wyłączeń należy interpretować w sposób zawężający.
