Home
.png)
W ostatnich latach ustawodawca często ingerował w kształt postępowania cywilnego. W parze ze zmianami przepisów Kodeksu postępowania cywilnego szły modyfikacje wysokości kosztów sądowych. Wraz z ostatnią, dużą nowelą, ponownie przeobrażeniu uległy zasady dotyczące opłaty sądowej od wniosku o uzasadnienie orzeczenia.
Przed 21 sierpnia 2019 r. wniosek o doręczenie orzeczenia wraz z uzasadnieniem nie podlegał żadnej opłacie. Począwszy od 21 sierpnia 2019 r. wprowadzona została jedna opłata w wysokości 100 zł. Przepis nie różnicował wysokości opłaty ze względu na to, jakiego rodzaju orzeczenia wniosek dotyczył. Zarówno wniosek o uzasadnienie wyroku, jak i wniosek o uzasadnienie postanowienia np. o zawieszeniu postępowania, podlegały opłacie w kwocie 100 zł.
Po kilku latach od wspomnianej zmiany ustawodawca dostrzegł, że jednolita opłata od wniosku o uzasadnienie każdego rodzaju orzeczenia nie jest rozwiązaniem trafnym. Przecież orzeczenie orzeczeniu nierówne. Inną wagę ma wyrok albo postanowienie co do istoty sprawy, a inną postanowienie rozstrzygające tzw. kwestię wpadkową. Co za tym idzie, uzasadnienie postanowienia wpadkowego jest najczęściej mniej obszerne, a jego sporządzenie zajmuje orzecznikowi mniej czasu, aniżeli sporządzenie uzasadnienia orzeczenia rozstrzygającego co do istoty sprawy.
Dlatego od 28 września 2023 r. ustawa przewiduje dwie różne opłaty od wniosku o uzasadnienie. Jeżeli wniosek dotyczy wyroku albo postanowienia co do istoty sprawy, należy uiścić od niego opłatę w kwocie 100 zł. Od wniosków dotyczących innych postanowień lub zarządzeń, opłata wynosi 30 zł. W postępowaniu procesowym, rozstrzygnięcie co do istoty sprawy zapada w formie wyroku. Wniosek o jego uzasadnienie będzie zatem „kosztował” 100 zł, natomiast postanowienia wydane w postępowaniu procesowym będą zasadniczo podlegały opłacie w kwocie 30 zł (ponieważ nie będą rozstrzygały o meritum sprawy). Natomiast w postępowaniu nieprocesowym, gdzie o istocie sprawy rozstrzyga się w formie postanowienia, w celu ustalenia prawidłowej wysokości opłaty od wniosku o uzasadnienie należy każdorazowo zbadać, czy postanowienie dotyczy istoty sprawy, czy też z jego treści wynika, że np. ma tylko charakter wpadkowy.
Zmianie nie uległa natomiast zasada, że w przypadku wniesienia środka zaskarżenia, opłatę uiszczoną od wniosku o doręczenie orzeczenia albo zarządzenia z uzasadnieniem zalicza się na poczet opłaty od środka zaskarżenia. Może się niekiedy okazać, że opłata od wniosku w całości pokrywa opłatę od środka zaskarżenia, a nawet, że jest od niej wyższa. W tym ostatnim przypadku nadwyżka niestety nie podlega zwrotowi, o czym wprost stanowi przepis.
W okresie ostatnich kilku lat, wysokość opłat sądowych w sprawach cywilnych ulegała istotnemu przeobrażeniu. Zmiany objęły swoim zasięgiem również wniosek o sporządzenie pisemnego uzasadnienia orzeczenia – kwestie związane z pobieraniem od niego opłaty modyfikowano dwukrotnie. W celu uniknięcia komplikacji, warto zatem pamiętać, że po pierwsze, taki wniosek podlega opłacie, a po drugie, że nie jest to już opłata jednolita, a ustawa różnicuje jej wysokość, w zależności od tego, czy orzeczenie rozstrzyga, czy też nie rozstrzyga o istocie sprawy.
