Home
Udział wierzyciela w postępowaniu upadłościowym dłużnika uzależniony jest od złożenia pisma procesowego, które prawo upadłościowe określa mianem „zgłoszenia wierzytelności”. Z urzędu brane są pod uwagę jedynie m.in. należności ze stosunku pracy, wierzytelności zabezpieczone hipoteką (w tym morską) czy zastawem (w tym rejestrowym lub skarbowym). Nie powinno budzić zatem wątpliwości, dlaczego tak ważne jest zwrócenie uwagi wierzycieli na zmiany wprowadzone przez ustawę z dnia 30 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy - Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2019.1802), które obowiązują w postępowaniach wywołanych wnioskami upadłościowymi złożonymi od 24 marca 2020 r.
Na początku należy zwrócić uwagę na nowelizację art. 236 ust. 1 Prawa upadłościowego. Przepis ma podstawowe znaczenie, albowiem mówi o tym kto, komu i w jakim terminie zgłasza wierzytelności. Nie zmieniło się to, że jeżeli wierzyciel osobisty upadłego chce uczestniczyć w postępowaniu upadłościowym (jeżeli niezbędne jest ustalenie jego wierzytelności), to powinien w terminie oznaczonym w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości zgłosić swoją wierzytelność. Kluczowa zmiana dotyczy jednak tego, że w sprawach wszczętych wnioskami złożonymi od 24 marca 2020 r. zgłoszenia wierzytelności dokonuje się syndykowi, a nie jak dotychczas sędziemu-komisarzowi.
Zmiany dotyczą także treści zgłoszenia. Nowym elementem jest powinność podania numeru rachunku bankowego wierzyciela. Nie jest to obowiązek, gdyż ustawodawca wyraźnie podkreśla, że dotyczy to wyłącznie wierzycieli posiadających taki rachunek. Niewątpliwie jednak ma to wpływ na usprawnienie postępowania upadłościowego i ułatwienie wykonania planu podziału. Treść zgłoszenia wierzytelności w pozostałym zakresie nie uległa zmianie. W dalszym ciągu zgłaszający powinien uwzględnić w piśmie dane identyfikujące wierzyciela (imię i nazwisko/nazwa albo firma i odpowiednio miejsce zamieszkania albo siedziba), wierzytelność i jej kategorię (m.in. określenie wierzytelności wraz z należnościami ubocznymi oraz wartość wierzytelności niepieniężnej, ewentualne zabezpieczenia), a także dowody stwierdzające istnienie wierzytelności. Zgłoszenia wierzytelności dokonuje się na piśmie w dwóch egzemplarzach.
Konsekwencją wprowadzonych zmian jest dezaktualizacja wzoru pisemnego zgłoszenia wierzytelności określonego w załączniku do rozporządzenia Ministerstwa Sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie określenia wzoru pisemnego zgłoszenia wierzytelności oraz zakresu danych objętych zgłoszeniem wierzytelności za pośrednictwem rejestru (Dz.U.2015.2240). Aktualnie nie został wydany nowy urzędowy wzór pisemnego zgłoszenia wierzytelności.
Należy także wspomnieć o dodanym art. 239a Prawa upadłościowego. Przepis stanowi o tym, że zgłoszenie wierzytelności przerywa bieg terminu przedawnienia, a po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu albo umorzeniu postępowania upadłościowego.
Nowelizacja przepisów postępowania upadłościowego zakłada, że zgłoszenia wierzytelności będą dokonywane bezpośrednio do syndyka, który będzie dokonywał formalnego sprawdzenia zgłoszenia, analizy merytorycznej i na tej podstawie, tak jak dotychczas, będzie ustalał listę wierzytelności. Zmiana podyktowana jest potrzebą ograniczenia zakresu czynności wykonywanych przez sędziego-komisarza. Z założenia ma to usprawnić i przyspieszyć postępowanie upadłościowe, zarówno w odniesieniu do konsumentów, jak i przedsiębiorców.
Syndyk jest zatem obecnie organem wzywającym do uzupełnienia braków formalnych lub fiskalnych zgłoszenia wierzytelności. Jeżeli pomimo wezwania zgłoszenie wierzytelności nie będzie spełniało wymagań pisma procesowego lub wymagań określonych w art. 239 i art. 240 Prawa upadłościowego, to syndyk zwróci zgłoszenie wierzytelności. Konsekwencją tych zmian jest wprowadzenie art. 242a Prawa upadłościowego, który obliguje syndyka do sporządzenia uzasadnienia zarządzenia o zwrocie zgłoszenia wierzytelności. Zarządzenie jest zaskarżalne skargą do sędziego-komisarza.
Wierzyciele począwszy od dnia 24 marca 2020 roku powinni zwrócić szczególną uwagę na zmiany przepisów Prawa upadłościowego związane ze zgłaszaniem wierzytelności. Obowiązują nowe wymagania co do treści zgłoszenia wierzytelności oraz adresata pisma wierzyciela. Syndyk weryfikuje poprawność zgłoszenia wierzytelności, a w przypadku jego zarządzenia o zwrocie pisma wierzycielom przysługuje środek zaskarżenia do sędziego-komisarza.
Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że posługiwanie się aktualnie obowiązującym urzędowym wzorem zgłoszenia wierzytelności może narażać wierzycieli na negatywne konsekwencje, w tym doprowadzić do pominięcia udziału w postępowaniu upadłościowym. Nieaktualny jest wzór pisemnego zgłoszenia wierzytelności określony w załączniku do rozporządzenia Ministerstwa Sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie określenia wzoru pisemnego zgłoszenia wierzytelności oraz zakresu danych objętych zgłoszeniem wierzytelności za pośrednictwem rejestru (Dz.U.2015.2240).
