Projekt ustawy o doręczeniach elektronicznych (druk sejmowy nr 239) na nowo definiuje zasady wymiany korespondencji pomiędzy podmiotami publicznymi i podmiotami niepublicznymi. Jeżeli uda się zrealizować założenia projektu, będziemy mogli mówić o nowej erze doręczeń.
Celem projektodawcy jest wprowadzenie, jako domyślnego sposobu wymiany korespondencji publicznej, usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego. Formą uzupełniającą ma być publiczna usługa hybrydowa. Co kryje się pod tymi nazwami?
Pierwsza oznacza usługę świadczoną przez operatora wyznaczonego, która umożliwia przesłanie danych między stronami trzecimi drogą elektroniczną z jednoczesnym zapewnieniem dowodów związanych z posługiwaniem się przesyłanymi danymi (w tym dowód wysłania i otrzymania danych) oraz ochroną przesyłanych danych przed ryzykiem utraty, kradzieży, uszkodzenia lub jakiejkolwiek nieupoważnionej zmiany.
Druga związana jest z przesyłaniem przez operatora wyznaczonego przesyłek pocztowych przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej poprzez przekształcanie dokumentu elektronicznego nadawanego przez podmiot publiczny w przesyłkę listowną w celu doręczenia korespondencji do adresata. W tym przypadku mamy więc hybrydę – podmiot publiczny nadaje dokument elektroniczny, a operator przekształca ją w formę listowną i doręcza do adresata.
Obowiązek doręczania korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego spoczywa przede wszystkim na podmiotach publicznych, do których zalicza się m.in. jednostki sektora finansów publicznych, państwowe jednostki organizacyjne czy komorników sądowych. Wprowadzenie doręczeń elektronicznych, będzie wymagało nałożenia na podmioty uczestniczące w tym procesie określonych obowiązków.
Podmioty publiczne zostały zobowiązane do posiadania adresu do doręczeń elektronicznych wpisanego do bazy adresów elektronicznych. Ustawa definiuje to pojęcie jako oznaczenie systemu teleinformatycznego umożliwiające porozumiewanie się za pomocą środków komunikacji elektronicznej (w szczególności poczty elektronicznej) podmiotu korzystającego z publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego lub publicznej usługi hybrydowej albo z kwalifikowanej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego, umożliwiający jednoznaczną identyfikację nadawcy lub adresata danych przesyłanych w ramach tych usług.
Projektowana ustawa o doręczeniach elektronicznych zobowiązuje do posiadania adresu do doręczeń elektronicznych także inne podmioty, w tym przede wszystkim podmioty niepubliczne wpisane do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego oraz te wpisane do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Tożsame obowiązki spoczywają m.in. na wykonujących zawód adwokatach, radcach prawnych czy notariuszach. Zmiany nie ominęły również ustawy z dnia 15 czerwca 2007 r. o licencji doradcy restrukturyzacyjnego (t. j. Dz. U. z 2016 r., poz. 883) zobowiązując doradców restrukturyzacyjnych wykonujących zawód do utworzenia i posiadania adresu do doręczeń elektronicznych.
Nałożenie obowiązku posiadania adresu do doręczeń elektronicznych pośrednio wprowadza także obowiązek komunikowania się doradców restrukturyzacyjnych z podmiotami publicznymi drogą elektroniczną. Adres elektroniczny podlega wpisowi do bazy adresów elektronicznych, który jest równoznaczny z żądaniem doręczania korespondencji przez podmioty publiczne na ten adres elektroniczny. Utworzenie adresu do doręczeń elektronicznych następuje na wniosek skierowany do ministra właściwego do spraw informatyzacji za pomocą usługi przez niego udostępnionej.
Zasadą jest, że do bazy adresów elektronicznych wpisuje się jeden adres do doręczeń elektronicznych dla jednego podmiotu, jednak w przypadku m.in. doradców restrukturyzacyjnych wpisuje się dodatkowe adresy do doręczeń elektronicznych po jednym wykorzystywanym na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej albo na potrzeby prowadzenia działalności zawodowej. W przypadku doradców restrukturyzacyjnych, wpisu adresu do doręczeń elektronicznych do bazy adresów elektronicznych dokonuje się bezterminowo.
Obowiązek posiadania adresu do doręczeń elektronicznych wpisanego do właściwej bazy ustaje w przypadkach niewykonywania zawodu lub zawieszenia praw wynikających z licencji doradcy restrukturyzacyjnego. Minister właściwy do spraw informatyzacji wykreśla adres do doręczeń elektronicznych z bazy po otrzymaniu stosownego wniosku o wykreślenie. Decyzja o wykreśleniu podlega natychmiastowemu wykonaniu. Wykreślenie może nastąpić także z urzędu w przypadku zgonu osoby fizycznej czy likwidacji adresu elektronicznego powiązanego z kwalifikowaną usługą rejestrowanego doręczenia elektronicznego. Ponowny wpis jest możliwy po upływie 60 dni od dnia wykreślenia.
Przekazywanie korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego lub publicznej usługi hybrydowej jest co do zasady odpłatne. Operator wyznaczony za przekazywanie korespondencji pobiera opłaty od nadawcy, chyba że korespondencja przekazywana jest z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego przez podmiot niepubliczny do podmiotu publicznego lub pomiędzy podmiotami publicznymi.
Projektowana ustawa o doręczeniach elektronicznych nakłada na doradcę restrukturyzacyjnego jeszcze jeden istotny obowiązek wynikający z nowelizacji ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. prawo upadłościowe (tekst jednolity Dz. U. z 2019 r., poz. 498). Jeżeli upadły posiada wspomniany adres do doręczeń elektronicznych, to syndyk zobowiązany jest zawiadomić o ogłoszeniu upadłości ministra właściwego do spraw informatyzacji. W takim przypadku operator wyznaczony oraz kwalifikowani dostawy usług zaufania zapewniają, że korespondencja kierowana do upadłego na ten adres będzie przesyłana także na adres do doręczeń elektronicznych syndyka.
12 lutego 2020 r. projekt skierowano do I czytania na posiedzeniu Sejmu. Zgodnie z jego art. 144, zakładano, że rzeczywistość doręczeń elektronicznych nastanie już 1 października 2020 r. W obliczu pandemii koronawirusa, termin ten może okazać się nieosiągalny.