Home
Choć na hasło „odpowiedzialność karna” pierwszy na myśl przychodzi Kodeks karny, nie posiada on w tym względzie monopolu. Przepisy karne goszczą także w ustawach, które na pierwszy rzut oka wydają się z represją karną nie mieć nic wspólnego. Znaleźć je można również w Prawie upadłościowym, pod numerami artykułów 522 i 523.
Pierwszy z wymienionych artykułów typizuje czyn zabroniony dotyczący podania przez dłużnika (ale także i reprezentanta dłużnika będącego spółką handlową niemającą osobowości prawnej lub osobą prawną, czyli np. członka zarządu spółki) nieprawdziwych danych we wniosku o ogłoszenie upadłości. Czyn ten zagrożony jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Wymienione wyżej podmioty mogą ponieść taką samą karę również za przedstawienie w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości nieprawdziwych informacji co do stanu majątku dłużnika, o czym za moment.
Warto o powyższym pamiętać przy podpisywaniu oświadczenia o prawdziwości danych zawartych we wniosku upadłościowym. Oświadczenie to jest obligatoryjnym załącznikiem do wniosku. Nie należy go jednak traktować jak jednego z wielu wymogów formalnych. Konieczność podpisania oświadczenia powinna skłaniać do ponownego prześledzenia treści wniosku i pozostałych załączników. Powinny one odzwierciedlać stan wiedzy osoby podpisującej się pod wnioskiem.
Ustawa osobno penalizuje zachowanie polegające na przedstawieniu w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości nieprawdziwych informacji co do stanu majątku dłużnika. Majątek dłużnika jest jedną z podstawowych okoliczności badanych przez sąd upadłościowy. W gruncie rzeczy to od zasobności majątku zależy czy zachodzą podstawy do ogłoszenia upadłości. Nic więc dziwnego, że ten konkretny obszar informacji został przez ustawodawcę wyróżniony. Zdarza się, że dłużnicy na etapie postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości zawyżają wartość swojego majątku, po to tylko, aby uniknąć oddalenia wniosku z uwagi na brak środków na koszty postępowania. Oddalenie wniosku z uwagi na ubóstwo przyszłej masy upadłości jest wszak sygnałem dla wierzycieli, że wniosek upadłościowy mógł zostać zgłoszony zbyt późno, a zatem istnieją podstawy do skutecznego dochodzenia roszczeń od członków zarządu. Sankcja karna ma zniechęcać dłużników do obierania takiej taktyki.
Drugi typ czynu zabronionego określonego w Prawie upadłościowym, wiąże się z podstawowym obowiązkiem upadłego, jaki aktualizuje się po ogłoszeniu upadłości. Otóż upadły jest obowiązany wskazać i wydać syndykowi cały swój majątek, a także wydać dokumenty dotyczące jego działalności, majątku oraz rozliczeń, w szczególności księgi rachunkowe, inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych i korespondencję. Wykonanie powyższego obowiązku upadły potwierdza w formie pisemnego oświadczenia. Za niewydanie syndykowi całego majątku, ksiąg rachunkowych lub innych dokumentów dotyczących majątku, dłużnikowi grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Z danych udostępnionych przez Ministerstwo Sprawiedliwości wynika, że przestępstwa stypizowane w Prawie upadłościowym nie należą do najczęściej popełnianych, a przynajmniej rzadko dochodzi do skazania za nie (patrz TUTAJ). W 2018 r. za podanie nieprawdziwych danych we wniosku upadłościowym skazano jedną osobę. Podobnie za przedstawienie fałszywych informacji co do stanu majątku dłużnika. Natomiast dwie osoby skazano za uchybienie obowiązkowi wydania majątku oraz dokumentów. W roku 2017 statystyki były bardzo zbliżone. Powyższe liczby, w żadnym wypadku nie powinny jednak zachęcać do działania wbrew przepisom.
