Home
.png)
Prawidłowe sporządzenie wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego wiąże się z koniecznością przebrnięcia przez szereg wymogów formalnych nakładanych przez ustawę na dłużnika. Samo ich spełnienie można uznać za ważny krok na drodze do uzdrowienia przedsiębiorstwa. Nie oznacza to jednak, że wraz z wysłaniem wniosku do sądu dłużnik „odpocznie” od formalnych ciężarów związanych z postępowaniem. Zaraz bowiem po otwarciu procedury, konieczne jest przygotowanie kolejnego zestawu dokumentów. W przypadku tytułowego postępowania, już w terminie dwóch tygodni od dnia jego otwarcia, nadzorca sądowy ma obowiązek sporządzić i złożyć sędziemu-komisarzowi:
Co prawda powyższe dokumenty są sporządzane (i podpisywane) przez nadzorcę sądowego (albo wyjątkowo przez zarządcę), tym niemniej ich przygotowanie musi odbywać się przy pełnej współpracy z dłużnikiem. Nadzorca sądowy wzywa zatem dłużnika do przedłożenia mu wszelkich informacji niezbędnych do wykonania spisów i planu. To, czy dłużnik zrobi to w sposób rzetelny i sprawny, rzutuje bezpośrednio na efekty pracy autora dokumentów.
Powyższe, surowo brzmiące uwagi, trzeba jednak miarkować następującym uzupełnieniem. Wspomniany, dwutygodniowy termin, ma charakter instrukcyjny i w praktyce rzadko zdarza się, aby udało się sporządzić wymagane elementy w tak krótkim okresie. Można bowiem wyobrazić sobie sytuację, gdy wierzycieli restrukturyzowanego dłużnika będziemy liczyć w tysiącach. Zadanie dokładnej i rzetelnej weryfikacji wierzytelności wszystkich wierzycieli w ciągu dwóch tygodni graniczyłoby wówczas z cudem. Termin na sporządzenie przez nadzorcę sądowego powyższych dokumentów jest zatem z pewnością bardzo krótki, ale ma on za zadanie motywować do sprawnych działań zarówno dłużnika, jak i nadzorcę sądowego. Rzutkość działań dłużnika i jego determinacja istotnie wspomagają osiągnięcie sukcesu, którym jest zawarcie układu z wierzycielami. Przejdźmy zatem do omówienia poszczególnych elementów „pakietu”, który musi zostać przedłożony po otwarciu postępowania sędziemu-komisarzowi.
W największy uproszczeniu można powiedzieć, że spis wierzytelności jest listą zobowiązań ciążących na dłużniku. Przepisy Prawa restrukturyzacyjnego zawierają szereg szczegółowych regulacji, przewidujących takie czy inne odstępstwa, ale generalna zasada jest następująca: na spisie umieszczamy wszystkie wierzytelności osobiste, które mają wobec dłużnika jego wierzyciele, powstałe przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. Umieszczenie wierzytelności w spisie jest bardzo istotne z punktu widzenia interesów uprawnionych. Z taką sumą, jaka zostanie umieszczona w spisie, wierzyciel będzie uczestniczył w postępowaniu restrukturyzacyjnym (czyli np. suma ta będzie decydowała, jak silny będzie jego głos wierzyciela oddany za albo przeciwko przyjęciu układu).
Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie wierzytelności powstałe przed otwarciem postępowania są objęte układem, czyli mogą być poddane restrukturyzacji w toku procedury. Niektóre z nich mogą zostać nim objęte wyłącznie, jeżeli wierzyciel wyrazi na to zgodę – np. wierzytelności ze stosunku pracy, czy wierzytelności zabezpieczone rzeczowo na mieniu dłużnika w części znajdującej pokrycie w wartości przedmiotu zabezpieczenia. Inne z kolei, nawet jeśli będą objęte układem (z mocy prawa), to nie dają wierzycielowi prawa do głosowania nad układem – np. wierzytelności przysługujące spółkom powiązanym czy reprezentantom dłużnika.
W odróżnieniu od postępowania układowego oraz postępowania sanacyjnego, w przyspieszonym postepowaniu układowym, po złożeniu przez nadzorcę sądowego spisu wierzytelności, wierzycielom nie przysługuje możliwość zaskarżenia takiego spisu poprzez złożenie sprzeciwów. W postępowaniu tym, dokonuje się jednak się ich kwalifikacji jako sporne i bezsporne.
Nadzorca sądowy sporządza spis wierzytelności, w oparciu o wykazy przedstawione przez dłużnika przy wniosku, a także dane zawarte w jego księgach. Może się zdarzyć, że nadzorca sądowy umieści na spisie takie wierzytelności, których dłużnik wcześniej nie uznawał. W takim wypadku, dłużnikowi przysługuje uprawnienie do wniesienia zastrzeżeń co do umieszczenia wierzytelności w spisie wierzytelności. Wierzytelności, co do których wciągnięcia do spisu wierzytelności zastrzeżenia zgłosił dłużnik, stają się wierzytelnościami spornymi (w tej części, której dotyczą zastrzeżenia).
Powyższe nie oznacza jednak, że na spisie nie będą mogły zostać sporządzone różnego rodzaju korekty. Przepisy prawa restrukturyzacyjnego przewidują możliwość wykreślenia ze spisu przez sędziego-komisarza wierzytelności, które w całości lub w części nie istnieją. Natomiast jeśli po złożeniu spisu wierzytelności ujawnią się wierzytelności, które nie zostały uwzględnione na spisie wierzytelności, nadzorca będzie mógł dokonać stosownej aktualizacji.
Jeżeli od dnia sporządzenia spisów zaszły zmiany lub jeżeli dłużnik zgłosił zastrzeżenia, nadzorca sądowy składa na zgromadzeniu wierzycieli aktualny spis wierzytelności i spis wierzytelności spornych. Jest to ostatni moment, kiedy spisy mogą zostać zmienione.
Wyciąg z zatwierdzonego spisu wierzytelności stanowi tytuł egzekucyjny przeciwko dłużnikowi. Dlatego też w przypadku niepowodzenia postępowania restrukturyzacyjnego (np. jego umorzenia), wierzyciel w celu wyegzekwowania swojej wierzytelności nie będzie musiał już inicjować żadnej odrębnej procedury sądowej – po zaopatrzeniu tytułu w klauzulę wykonalności, skieruje się bezpośrednio do komornika.
Składając wniosek o otwarcie postępowania, dłużnik ma obowiązek sporządzenia wstępnego planu restrukturyzacyjnego. Jak sama nazwa wskazuje, jest on znacznie „okrojony” względem „właściwego” planu restrukturyzacyjnego, który to jest elementem omawianego przez nas pakietu dokumentów.
Ten „prawdziwy” plan restrukturyzacyjny stanowi merytoryczną bazę całego postępowania restrukturyzacyjnego, mając za zadanie umożliwić wierzycielom, a także nadzorcy sądowemu (albo zarządcy) i sądowi, dokonanie weryfikacji propozycji układowych pod kątem ich wykonalności, ryzyka oraz stopnia zgodności z kondycją przedsiębiorstwa. Omawiany plan jest scenariuszem uzdrowienia przedsiębiorstwa dłużnika – jego realizacja ma przywrócić rentowność jego biznesu i uchronić go przed bankructwem.
Plan restrukturyzacyjny powinien zawierać następujące elementy:
W praktyce zdarza się, że wielkość i charakter przedsiębiorstwa powoduje, że niemożliwe jest ustalenie wszystkich wyliczonych powyżej elementów albo że takie ustalenie nie jest konieczne dla oceny wykonania układu. Prawo dopuszcza wówczas możliwość ograniczenia treści planu restrukturyzacyjnego. Trzeba jednak pamiętać, że gdy dokonujemy takiego ograniczenia, to musimy swoją decyzję uzasadnić.
To jednak nie wszystko – jeśli dłużnik posiada wierzycieli publicznoprawnych, plan restrukturyzacyjny powinien zawierać ponadto taki element, jak test prywatnego wierzyciela lub prywatnego inwestora
Sporządzając test prywatnego wierzyciela/inwestora przeprowadza się analizę, która ma na celu ustalenie, czy w danym przypadku wierzyciel publiczny zachowuje się tak, jak prywatny, działający w przeciętnych warunkach rynkowych. Innymi słowy, interesuje nas odpowiedź na pytanie, czy prywatny wierzyciel, kierujący się chłodną kalkulacją, zaakceptowałby na miejscu wierzyciela publicznego warunki spłaty zobowiązań przewidziane dla niego w propozycjach układowych. Warto dodać, że badanie obejmuje m.in. ocenę czy wierzytelności wierzyciela publicznoprawnego będą zaspokojone w większym stopniu w przypadku zawarcia i wykonania układu, czy może w toku postępowania upadłościowego dłużnika.
Ustawa przewiduje, że za zgodą sędziego-komisarza, plan restrukturyzacyjny może zostać sporządzony przez osoby trzecie (a nie przez nadzorcę sądowego/zarządcę). Dopuszczalność zlecenia wykonania planu restrukturyzacyjnego ma szczególne znaczenie zwłaszcza przy skomplikowanych przedsiębiorstwach, gdzie pomoc specjalisty z zakresu ekonomii, zarządzania i strategii rynkowych może okazać się niezbędna.
Niezależnie jednak od tego, kto przygotowuje plan restrukturyzacyjny, dla jego rzetelnego opracowania niezbędna jest aktywna współpraca z dłużnikiem - on najlepiej zna przedsiębiorstwo, które ma zostać uzdrowione, zdaje sobie sprawę z jego silnych stron, a także ma wiedzę o przyczynach, które doprowadziły do zagrożenia niewypłacalnością.
Obowiązek sporządzenia i złożenia opisanych dokumentów w krótkim terminie po otwarciu przyspieszonego postępowania układowego oznacza konieczność podjęcia wzmożonej pracy zarówno przez nadzorcę sądowego, jak i dłużnika. Niemniej jednak, prawidłowe ich wykonanie jest kluczowe dla sprawnego przeprowadzenia procedury, więc i osiągnięcia celu restrukturyzacji – uchronienia dłużnika przed upadłością, przy jednoczesnym zabezpieczeniu słusznych interesów wierzycieli. Dlatego, jeśli dłużnikowi naprawdę zależy na uratowaniu swojego biznesu, nie może spocząć na laurach po otwarciu postępowania, ale z pełną determinacją przystąpić do dalszych działań, aby wespół z nadzorcą sądowym umożliwić właściwy przebieg całego procesu restrukturyzacji.
