Home
W poprzednim wpisie dotyczącym pomocy publicznej regulowanej ustawą z 16 lipca 2020 r. o pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców omówiliśmy ogólne zasady udzielania pomocy publicznej, mającej na celu utrzymanie płynności finansowej przedsiębiorcy, który znajduje się w trudnej sytuacji ekonomicznej (zob. TUTAJ). W ramach niniejszego artykułu chcemy przedstawić najistotniejsze założenia pierwszej z form pomocy przewidzianej ustawą - pomocy na ratowanie.
Wsparcie przedsiębiorcy ma sprowadzać się do umożliwienia kontynuowania działalności a więc zachowania płynności w czasie koniecznym do przeanalizowania trudnej sytuacji ekonomicznej i opracowania planu restrukturyzacji lub likwidacji działalności gospodarczej.
Pomoc na ratowanie co do zasady podlega notyfikacji Komisji Europejskiej, a obowiązek ten wynika z treści art. 108 ust. 2 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Warto podkreślić że omawiane zapisy ustawy wyłączają konieczność indywidualnej notyfikacji dla mikro, małych lub średnich przedsiębiorców w sytuacji gdy całkowita wysokość pomocy wnioskowanej i udzielonej w ramach tego samego procesu restrukturyzacji nie przekracza równowartości 10 000 000 euro (co jest zgodne z przepisami unijnymi w związku z zatwierdzeniem przez Komisję Europejską tzw. programu pomocowego).
Pomoc na ratowanie jest udzielana w formie pożyczki, której przyznanie może zostać uzależnione od ustanowienia zabezpieczenia. Wśród zabezpieczeń zwrotu pomocy ustawodawca wymienia hipotekę, zastaw rejestrowy i cywilny, cesję wierzytelności, oświadczenie o poddaniu się egzekucji czy weksel własny in blanco. Nie jest to jednak katalog zamknięty, z tego względu za dopuszczalne należy uznać tak możliwość przyjęcia innej formy zabezpieczenia, jak i zastosowanie łącznie kilku spośród wyżej wymienionych. Zgodnie z wytycznymi, wysokość udzielonej pomocy na ratowanie powinna ograniczać się do kwoty niezbędnej do utrzymania podstawowej działalności operacyjnej przedsiębiorcy. Z tego względu maksymalna kwota pożyczki jest uzależniona bezpośrednio od poziomu ujemnych przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej wnioskującego o pomoc przedsiębiorcy oraz okresu, na jaki ma zostać udzielona pomoc (przy czym maksymalny czas pomocy na ratowanie wynosi co do zasady 6 miesięcy). Szczegółowy algorytm wyliczenia został zawarty w treści art. 17 ust. 2 ustawy. Rolą pomocy na ratowanie jest bowiem to by przedsiębiorca był w stanie utrzymać dotychczasową działalność na czas podjęcia decyzja „co dalej”. Zasadbniczo pomoc nie może więc służyć podejmowaniu przez przedsiębiorcę nowych rodzajów działalności lub wzmocnieniu jego pozycji na rynku.
Ustawa w sposób enumeratywny określa wytyczne, jakie musi zawierać wniosek o pomoc na ratowanie. Wśród nich warto zwrócić uwagę na zapis dotyczący sytuacji, w której przedsiębiorca uprzednio otrzymał pomoc. Informacja o tej okoliczności powinna znaleźć się w treści wniosku
i wskazywać na wysokość i datę otrzymanej pomocy oraz podstawę prawną jej udzielenia. Okres, na jaki ma zostać udzielona pomoc jest określany przez podmiot wnioskujący o wsparcie. Czas ten co do zasady nie powinien przekraczać sześciu miesięcy. Należy mieć na uwadze że wymagane ustawą informacje i załączone do wniosku dokumenty powinny być przekazane w sposób
i w formie nie budzącej wątpliwości organu rozpatrującego wniosek. Weryfikacji i ocenie podlega m.in. sama wysokość wnioskowanej pożyczki, czas na jaki ma zostać udzielona oraz czy jej cel dotyczy utrzymania działalności operacyjnej.
Wniosek kieruje się do urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw gospodarki (obecnie Minister Rozwoju) albo do Agencji Rozwoju Przemysłu Spółki Akcyjnej (w chwili publikacji niniejszego wpisu nie pojawiła się jeszcze informacja o powierzeniu przez Ministra Rozwoju udzielania pomocy ARP, ale należy na bieżąco śledzić strony internetowe ministerstwa oraz ARP, aby ustalić prawidłowego adresata wniosku). W przypadku stwierdzenia braków formalnych wniosku, organ rozpatrujący wezwie przedsiębiorcę do ich uzupełnienia zakreślając siedmiodniowy termin. Rozpoznanie wniosku powinno co do zasady nastąpić w ciągu 30 dni w formie decyzji administracyjnej. W szczególnie skomplikowanych sprawach termin na rozpoznanie może zostać wydłużony do 45 dni. Ustawa przewiduje również procedurę odwoławczą w sytuacji gdy wniosek nie zostanie rozpoznany pozytywnie. Wówczas przedsiębiorcy przysługuje możliwość złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy albo odwołania. Jeżeli organem wydającym decyzję nieuwzględniającą wniosku o pomoc na ratowanie jest minister właściwy do spraw gospodarki środkiem odwoławczym jest wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, jeśli zaś decyzję wydała Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. odwołanie do ministra właściwego do spraw gospodarki.
Zgodnie z zapisami ustawy przedsiębiorca może ubiegać się o pomoc na ratowanie a następnie, jeżeli to wsparcie okazało się niewystarczające, także o pomoc na restrukturyzację. Jeżeli natomiast jest mikro, małym lub średnim przedsiębiorcą, może ubiegać się również o pomoc na tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne. W przypadku gdy przedsiębiorca zamierza skorzystać ze wszystkich mechanizmów wsparcia, po uzyskaniu pomocy na ratowanie powinien przedstawić uproszczony plan restrukturyzacji a następnie także plan restrukturyzacji celem zatwierdzenia przez organ udzielający pomocy.
Ustawodawca przewidział sankcje za niezgodne z celem wykorzystanie pomocy, za wskazanie we wniosku na podstawie którego wydano pozytywną decyzję o przyznaniu pomocy nieprawdziwych danych, jak również za naruszenie warunków maksymalnego wynagrodzenia osób wskazanych w art. 10 ustawy. W takiej sytuacji przedsiębiorca jest zobowiązany do zwrotu otrzymanej pomocy wraz z odsetkami.
Kolejność rozpoznawania wniosków zależy od daty ich wpływu. Jak wskazywaliśmy we wpisie wprowadzającym do tematyki regulowanej ustawą (zob. TUTAJ), jej największym mankamentem jest to, że wysokość pomocy jest ograniczona do kwoty przeznaczonej na ten cel w budżecie państwa. Do 2029 roku ma ona wynosić 120 000 000,00 zł rocznie (co nawet przy możliwości dofinansowania w pewnych przypadkach z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 jest kwotą niską). I tak w przypadku gdy pula środków zostanie wyczerpana w danym okresie, postępowanie zainicjowane wnioskiem przedsiębiorcy o pomoc na ratowanie nie zostanie wszczęte albo zostanie umorzone. W tym kontekście szczególnie aktualne staje się przysłowie „czas to pieniądz”. Nie należy zatem zwlekać ze złożeniem wniosku, ponieważ środki przeznaczone na pomoc mogą się szybko wyczerpać.
