Kolejna odsłona Tarczy Antykryzysowej (ustawa z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19, dalej także jako: „Ustawa”) wprowadza do procedur insolwencyjnych pewne novum pod tytułem: „Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne”. Sprawdźmy zatem, co przynosi nowo wykuty oręż do walki ze skutkami gospodarczymi pandemii.
W ramach Ustawy, zwanej publicystycznie Tarczą 4.0., wprowadzono nową procedurę opatrzoną nazwą: Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne. Procedura ta jest zmodyfikowaną wersją znanego prawu restrukturyzacyjnemu postępowania o zatwierdzenie układu, wprowadzającą jednak istotne udogodnienia dla dłużników. Z dobrodziejstw procedury dłużniczy mogą korzystać już teraz – Ustawa, w zakresie przepisów dotyczących uproszczonej restrukturyzacji, weszła w życie.
Zgodnie z Ustawą, po podjęciu decyzji o restrukturyzacji i po zawarciu umowy z licencjonowanym doradcą restrukturyzacyjnym, dłużnik samodzielnie dokonuje obwieszczenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (dalej jako: „MSiG”) informując, że rozpoczął proces restrukturyzacji. Dzień dokonania obwieszczenia w MSiG stanowi dzień otwarcia postępowania. Co szczególnie istotne dla dłużnika, z dniem obwieszczenia w MSiG postępowanie egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętej z mocy prawa układem wszczęte przed dniem otwarcia postępowania, ulega zawieszeniu z mocy prawa.
Wierzytelności objęte układem z mocy prawa to przede wszystkim wierzytelności osobiste dłużnika powstałe przed dniem układowym. Dodatkowo egzekucja tzw. wierzytelności zabezpieczonej (art. 260 Prawa Restrukturyzacyjnego) ulega zawieszeniu z mocy prawa.
Z powyższego wynika zatem konkluzja korzystna dla dłużnika: aby uzyskać ochronę przeciwegzekucyjną wystarczy samodzielne dokonanie obwieszczenia w MSiG, bez jakiejkolwiek ingerencji sądu. Od dnia obwieszczenia dłużnik będzie miał 4 miesiące, aby samodzielnie przygotować wniosek o zatwierdzenie układu oraz samodzielnie zebrać głosy wierzycieli. Jeżeli w tym terminie nie wpłynie do sądu wniosek o zatwierdzenie przyjętego układu, uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne umarza się z mocy prawa.
Dzień złożenia wniosku do MSiG w przedmiocie obwieszczenia o rozpoczęciu procedury restrukturyzacyjnej wyznacza zakres czasu, w którym powinien zostać ustalony dzień układowy. Zgodnie z art. 16 ust. 2 Ustawy, dzień układowy nie może przypadać wcześniej niż 7 dni przed złożeniem wniosku o dokonanie obwieszczenia i nie później niż 7 dni po dniu jego złożenia.
Ustalenie dnia układowego ma istotne znaczenie dla ustalania praw wierzycieli objętych układem. W oparciu o dzień układowy ustalane są wierzytelności objęte układem oraz uprawnienia wierzycieli do głosowania. Z kolei wierzytelności powstałe po dniu układowym nie stanowią wierzytelności układowych i powinny być przez dłużnika regulowane na bieżąco.
Kolejnym ułatwieniem dla dłużnika jest możliwość zwołania przez nadzorcę układu (doradcę restrukturyzacyjnego) zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem oraz liberalizacja warunków przyjęcia układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu. Nadto, zgromadzenie wierzycieli może zostać zorganizowane za pomocą elektronicznych środków komunikacji. Oznacza to, że dłużnik może wybrać, w jaki sposób będzie zbierał głosy wierzycieli czy korespondencyjnie czy na zgromadzeniu wierzycieli.
Jednocześnie wskazać należy, że dla przegłosowania propozycji układowych w ramach procedury uproszczonej restrukturyzacji, jeśli zwołane zostanie zgromadzenie wierzycieli, wymagana będzie jedynie większość głosujących wierzycieli, którzy oddali ważny głos mający łącznie co najmniej 2/3 sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycieli. Liczą się zatem tylko głosy tych którzy faktycznie (i ważnie) zagłosowali.
Zmiana ta liberalizuje dotychczas obowiązujące zasady dotyczące głosowania nad układem w ramach postępowania o zatwierdzenie układu, zgodnie z którymi układ zostaje przyjęty jeżeli za jego przyjęciem wypowie się większość wierzycieli uprawnionych do głosowania nad układem, mających łącznie co najmniej 2/3 sumy wierzytelności uprawniających do głosowania. Tutaj liczy się zatem głosy tych, którzy są uprawnieni do głosowania, bez względu na to czy z uprawnienia tego skorzystali.
Skutkiem udzielenia dłużnikowi ochrony przeciwegzekucyjnej jest ograniczenie swobodnego zarządu przedsiębiorstwem. Dłużnik będzie mógł samodzielnie podejmować jedynie czynności zwykłego zarządu. Na wszelkie czynności przekraczające zwykły zarząd, konieczne będzie uzyskanie zgody nadzorcy układu.
Dodatkowo, w celu zabezpieczenia praw wierzycieli zaproponowano przepisy, zgodnie z którymi sąd w każdym czasie będzie mógł uchylić skutki opublikowania obwieszczenia w przedmiocie restrukturyzacji w MSiG w zakresie ochrony przeciwegzekucyjnej. Z wnioskiem o uchylenie ww. ochrony będą mogli wystąpić dłużnik, nadzorca układu lub wierzyciel. Sąd uchyli ochronę przeciwegzekucyjną jeśli dojdzie do przekonania, że zakaz egzekucji prowadzi do pokrzywdzenia wierzycieli. Wraz z uchyleniem ochrony przeciwegzekucyjnej dłużnik odzyskuje pełną swobodę zarządu nad przedsiębiorstwem.
Doradca restrukturyzacyjny, z którym dłużnik zawrze umowę pełni funkcję nadzorcy układu. Na nadzorcę układu ustawa nakłada szereg obowiązków. Po pierwsze, jest on zobligowany do zawiadomienia sądu właściwego do rozpoznania wniosku o zatwierdzenie układu o opublikowaniu obwieszczenia o rozpoczęciu procedury restrukturyzacyjnej (w terminie 3 dni od dokonania obwieszczenia).
Nadzorca układu sprawuje pieczę nad całym procesem restrukturyzacji pozasądowej. Restrukturyzacja w uproszczonym trybie wiąże się z ograniczeniem zarządu dłużnika, który na wszelkie czynności przekraczające zwykły zarząd zobligowany jest uzyskać zgodę nadzorcy układowego. Czynność dłużnika bez uzyskanej zgody nadzorcy będzie czynnością obarczoną sankcją nieważności.
Rekapitulując, uproszczone postępowanie egzekucyjne może okazać się skutecznym narzędziem pozwalającym na utrzymanie działalności przedsiębiorstwa dłużnika - przede wszystkim, za sprawą udzielonej ochrony przeciwegzekucyjnej. Dzięki temu wierzyciele nie będą mogli zatrzymać operacyjnego działania dłużnika wszczęciem egzekucji, a dłużnik będzie mógł skupić się na wdrażaniu środków restrukturyzacyjnych.