Home
.png)
1 grudnia 2021 roku weszła w życie nowelizacja Prawa restrukturyzacyjnego, wprowadzająca nowe postępowanie o zatwierdzenie układu (tzw. PZU 2.0), będące połączeniem poprzedniej wersji oraz uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego. Wraz z nowelizacją, dłużnik otrzymał możliwość aktywacji ochrony przed wierzycielami i przeprowadzenia szybkiej restrukturyzacji. Przyjrzyjmy się bliżej dobrodziejstwom procedury, z których może w toku postępowania skorzystać dłużnik.
Do 30 listopada 2021 roku dłużnicy mogli obwieścić o otwarciu uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, wprowadzonego Tarczą 4.0, dzięki czemu uzyskiwali ustawową ochronę przed egzekucją ze strony wierzycieli objętych układem z mocy prawa. Owi wierzyciele nie mogli wszczynać egzekucji, a dotychczas zainicjowane przez nich postępowania egzekucyjne ulegały zawieszeniu. Procedura została zaprojektowana w celu jak najszybszego wsparcia przedsiębiorców w zmaganiach ze skutkami gospodarczymi pandemii COVID-19 i można w uproszczeniu powiedzieć, że miała charakter eksperymentalny. W związku z efektywnością i popularnością uproszczonej restrukturyzacji, przyszła pora, aby zbadane w praktyce instrumenty wprowadzić do polskiego prawa na stałe.
W tym celu ustawodawca przedmodelował postępowanie o zatwierdzenie układu - restrukturyzację najmniej sformalizowaną i prowadzoną w znaczącej części poza udziałem sądu, a tym samym bez ustawowej ochrony dłużnika przed egzekucją. Prawodawca zdecydował się na połączenie szybkości i efektywności uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego z niesformalizowanym postępowaniem o zatwierdzenie układu, wprowadzając między innymi fakultatywną możliwość objęcia majątku dłużnika ustawową ochroną przed egzekucją i zabezpieczeniami.
W przeciwieństwie do uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, w postępowaniu o zatwierdzenie układu 2.0 objęcie dłużnika ustawową ochroną przed m.in. egzekucją, jest fakultatywne. Po sporządzeniu spisu wierzytelności, spisu wierzytelności spornych oraz wstępnego planu restrukturyzacyjnego, nadzorca układu może obwieścić o ustaleniu dnia układowego w postępowaniu o zatwierdzenie układu dłużnika, chyba że zachodzą przesłanki negatywne wskazane w art. 226a ust. 2 Prawa restrukturyzacyjnego, które uniemożliwiają dokonanie obwieszczenia.
Obwieszczenie o ustaleniu dnia układowego sprawia, że majątek dłużnika zostaje objęty ustawową ochroną przed egzekucją w takim samym stopniu, w jakim niedopuszczalna jest egzekucja z masy sanacyjnej w toku postępowania sanacyjnego. Mówiąc w uproszczeniu, ochrona dłużnika przed egzekucją staje się niemal zupełna – jedynie na podstawie nielicznych wyjątków wierzyciele będą mogli uzyskać przymusowe zaspokojenie z majątku dłużnika. Niezależnie od powyższego, po dokonaniu obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego nie jest również dopuszczalne wykonywanie postanowień o zabezpieczeniu, jeśli jego przedmiotem jest majątek dłużnika. Spornym na dziś zagadnieniem pozostaje natomiast to tak szeroki immunitet obejmuje także prawo domagania się uchylenia dotychczas dokonanych zajęć na majątku dłużnika. Przepisy są w tym zakresie niejasne, więc pozostaje poczekać na to co przyniesienie praktyka.
Nowością w postępowaniu o zatwierdzenie układu 2.0 jest także ochrona kontraktów kluczowych dla przedsiębiorstwa dłużnika (spis takich kontraktów sporządza nadzorca układu i składa do akt sprawy). Po dokonaniu obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego druga strona takiej kluczowej umowy nie może swobodnie wypowiedzieć łączącego ją z dłużnikiem kontraktu. Będzie miała taką możliwość tylko w przypadkach z art. 256 ust. 3 p.r., czyli w szczególności wtedy, gdy podstawą wypowiedzenia kontraktu jest niewykonywanie przez dłużnika bieżących zobowiązań z niego wynikających.
Dokonanie obwieszczenia wiąże się jednak również z negatywnymi skutkami dla dłużnika. Wraz z obwieszczeniem o ustaleniu dnia układowego, nadzorca układu rozpoczyna wykonywanie uprawnień nadzorcy sądowego, przez co dłużnik może dokonywać wyłącznie czynności mieszczących się w zakresie zwykłego zarządu. Czynności przekraczające zwykły zarząd wymagają zgody nadzorcy układu. Zgoda może być wyrażona przed dokonaniem czynności, jak również po jej dokonaniu, w terminie 30 dni. Natomiast brak wymaganej zgody ciągnie za sobą skutek w postaci nieważności czynności.
Co ważne, ustawodawca wprowadził również do ustawy bezpieczniki zapobiegające nadużyciu przez dłużnika opisanych powyżej dobrodziejstw procedury. Dlatego też dłużnik ma tylko 4 miesiące (a w praktyce 3 miesiące – choć to temat na odrębny wpis) od dnia dokonania obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego, na złożenie wniosku o zatwierdzenie układu. Jeżeli termin upłynie bezskutecznie, ochrona dłużnika wynikająca z obwieszczenia ulega z mocy prawa dezaktywacji.
Postępowanie o zatwierdzenie układu 2.0 wprowadza szerszą niż uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne ochronę dłużnika przed wierzycielami. Pomimo że dokonanie przez nadzorcę obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego jest fakultatywne, skorzystanie z tej możliwości sprawia, że nie można prowadzić egzekucji z majątku dłużnika oraz zasadniczo niedopuszczalne jest wypowiadanie umów kluczowych dla przedsiębiorstwa dłużnika. Wraz z obwieszczeniem dłużnik traci jednak możliwość dokonywania czynności przekraczających zwykły zarząd, na które będzie potrzebował zgody nadzorcy układu. Niemniej jednak, ponad wszelką wątpliwość dokonanie obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego niesie ogromne korzyści dla dłużnika.
