Home
Postępowania restrukturyzacyjne podobnie jak postępowania upadłościowe są prowadzone wobec dłużników niewypłacalnych lub zagrożonych niewypłacalnością. Celem postępowań restrukturyzacyjnych jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika poprzez wyposażenie dłużnika w szeroki wachlarz procedur naprawczo-oddłużeniowych. Procedury te, w zależności od sytuacji finansowo-ekonomicznej dłużnika, mają zapewnić najwłaściwsze dla niego rozwiązanie problemu z niewypłacalnością, przy jednoczesnym poszanowaniu słusznych interesów wierzycieli.
Postępowanie restrukturyzacyjne może przybrać jedną z czterech form, w zależności od potrzeb i możliwości dłużnika. Są to:
Procedura ta charakteryzuje się wysokim stopniem odformalizowania. Dłużnik we własnym zakresie wybiera nadzorcę układu, przygotowuje propozycje układowe, a następnie przedstawia je wierzycielom i zbiera od nich głosy w celu doprowadzenia do zawarcia układu. Wysoki stopień odformalizowania tego postępowania wiąże się z niższymi kosztami oraz szybszym zawarciem układu od pozostałych postępowań restrukturyzacyjnych. Postępowanie to jest zalecane dla dłużników regulujących na bieżąco zobowiązania, lecz mających uzasadnioną wiedzę, że w niedalekiej przyszłości zetkną się z problemami finansowymi. Postępowanie o zatwierdzenie układu będzie możliwe do wdrożenia jedynie w sytuacji, gdy suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15 proc. ogólnej sumy wierzytelności i dłużnik ma pewność, że uda mu się przekonać większość wierzycieli do poparcia układu.
Postępowanie to umożliwia zawarcie układu w uproszczonym trybie. Tak samo jak postępowanie o zatwierdzenie układu może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15 proc. ogólnej sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. Jednakże, w przeciwieństwie do postępowania w przedmiocie zawarcia układu, dłużnik nie ma prawa (jak również obowiązku) do samodzielnego wyboru nadzorcy układu i zbierania głosów od wierzycieli. W tym postępowaniu sąd wyznacza niezależnego nadzorcę sądowego, który kontroluje czynności dłużnika, w tym składane przez niego propozycje układowe, jak również sporządza plan restrukturyzacyjny.
Postępowanie to jest zalecane dłużnikom, którzy potrzebują natychmiastowej ochrony sądowej przed prowadzonymi przez wierzycieli egzekucjami. Po otwarciu przyspieszonego postępowania układowego postępowania egzekucyjne zostaną bowiem od razu zawieszone z mocy prawa, a wcześniej dokonane zajęcia rachunków bankowych będą mogły być uchylone przez sędziego-komisarza.
Postępowanie to jest skierowane do dłużników, którzy nie spełniają kryteriów pozwalających na wdrożenie postępowania o zatwierdzenie układu oraz przyspieszonego postępowania układowego. W praktyce będzie to miało miejsce, w przypadku gdy suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekroczy 15 proc. ogólnej sumy takich wierzytelności.
Skutki i przebieg postępowania układowego będą w dużej mierze analogiczne do tych w przyspieszonym postępowaniu układowym – z tą różnicą, że w postępowaniu układowym wierzyciel, który nie został umieszczony w spisie wierzytelności, może złożyć sprzeciw co do pominięcia wierzytelności w spisie wierzytelności, jak również taki sprzeciw mogą złożyć uczestnicy postępowania co do umieszczenia wierzytelności w spisie wierzytelności.
Z uwagi na konieczność rozpoznania sprzeciwów postępowanie to trwa nawet do kilku miesięcy dłużej od przyspieszonego postępowania układowego.
Ostatnim rodzajem postępowania restrukturyzacyjnego jest postępowanie sanacyjne. Postępowanie to charakteryzuje się najdalej idącym rygoryzmem oraz największym zaangażowaniem organów niezależnych od dłużnika spośród wszystkich postępowań restrukturyzacyjnych.
W ramach tej procedury dłużnik może nie tylko zrestrukturyzować zadłużenie, ale również doprowadzić do uzdrowienia sytuacji gospodarczej przez przeprowadzenie działań sanacyjnych na podstawie planu restrukturyzacyjnego. Możliwość ich przeprowadzenia jest głównym czynnikiem odróżniającym postępowanie sanacyjne od innych postępowań. Element ten sprawia, że sanacja wykracza poza ramy pozostałych postępowań restrukturyzacyjnych i umożliwia osiągnięcie wskazanego celu także poprzez instrumenty właściwe dla postępowania upadłościowego, tym samym w znacznym stopniu ingerując w strukturę przedsiębiorstwa.
W konsekwencji umożliwienia dłużnikowi skorzystania z mechanizmów, nierzadko oddziałujących także na podmioty trzecie, które nie uczestniczą bezpośrednio w postępowaniu, jest on poddany ciągłemu nadzorowi ze strony wierzycieli, zarządcy oraz sędziego komisarza. Wszelkie niedogodności są jednak rekompensowane samym celem postępowania sanacyjnego, które w przeciwieństwie do likwidacji majątku realizuje wiodącą w prawie restrukturyzacyjnym „politykę nowej szansy” i pozwala dłużnikowi wyjść z kłopotów finansowych.
W tym miejscu warto jednak zwrócić na jeden praktyczny aspekt. Otóż, samo złożenie wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego lub wniosku o zatwierdzenie układu nie zwalnia od obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Dopiero otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego albo zatwierdzenie układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu, a więc dopiero uwzględnienie wniosku przez Sąd ma taki skutek, o ile nastąpi w czasie właściwym (zasadniczo w terminie 30 dni od dnia powstania stanu niewypłacalności). Może się zatem zdarzyć tak, że pomimo złożenia wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego w czasie właściwym, wniosek ten nie zostanie szybko rozpoznany przez Sąd, w efekcie czego osoby na których ciążył obowiązek zainicjowania postępowania, nie będą zwolnione z odpowiedzialności (cywilnej ani karnej). Praktycznym rozwiązaniem tego problemu jest zatem dobór właściwej strategii działania, przejawiającej się w jednoczesnym złożeniu wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego i wniosku o ogłoszenie upadłości.
