Home
Przyspieszone postępowanie układowe, jako jeden z rodzajów postępowania restrukturyzacyjnego umożliwia dłużnikowi zawarcie układu z wierzycielami w uproszczonym trybie. Otwarcie przyspieszonego postępowania układowego, co do zasady, nie pozbawia dłużnika prawa wykonywania zarządu nad jego majątkiem. Jedynie do dokonania czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu konieczne jest uzyskanie zgody nadzorcy sądowego. W przypadkach ściśle określonych przepisami (art. 239 ust. 1 prawa restrukturyzacyjnego) sąd może z urzędu uchylić zarząd własny dłużnika i ustanowić zarządcę dla przedsiębiorstwa. Odebranie zarządu dłużnikowi ma jednak charakter wyjątkowy.
Do uchylenia zarządu własnego dłużnika może dojść na podstawie postanowienia sądu, jeśli spełniona zostanie którakolwiek z trzech przesłanek określonych w przepisach prawa restrukturyzacyjnego. Jednak niewykluczone jest że dłużnik spełni wszystkie. Nie jest to możliwe już w momencie otwarcia przyspieszonego postępowania restrukturyzacyjnego, a jedynie dopiero w jego trakcie. Wyjątkiem od tej zasady jest jedynie sytuacja, gdy spółce na wcześniejszym etapie postępowania został wyznaczony kurator (wówczas sąd powinien już w postanowieniu o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego uchylić zarząd własny dłużnika i ustanowić zarządcę).
Na każdym etapie przyspieszonego postępowania układowego sąd jest zobowiązany do kontrolowania prawidłowości wykonywania zarządu własnego przez dłużnika. Jeśli dłużnik, nawet nieumyślnie, naruszył prawo w zakresie sprawowania zarządu, a efektem tego było pokrzywdzenie wierzycieli lub choćby możliwość pokrzywdzenia w przyszłości to sąd uchyli zarząd własny dłużnikowi i ustanowi zarządcę dla spółki. Przekroczeniem tym jest najczęściej dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu przez dłużnika bez zgody nadzorcy. Zakres czynności zwykłego zarządu zależy od specyfiki przedsiębiorstwa i dla każdego z nich jest definiowany osobno. Nie sposób zatem wskazać katalogu czynności wchodzących w zakres zwykłego zarządu. Co do zasady sprzedaż nieruchomości będzie taką czynnością, ale już w przedsiębiorstwie zajmującym się obrotem nieruchomościami będzie to czynność zwykłego zarządu. Sąd restrukturyzacyjny we własnym zakresie bada czy doszło do naruszenia nie tylko przepisów prawa restrukturyzacyjnego ale i innych aktów prawnych.
Drugą z przesłanek pozwalających na uchylenie zarządu własnego dłużnika jest niewłaściwy sposób sprawowania zarządu, który nie daje gwarancji wykonania układu. Brak gwarancji wykonania układu to najczęściej nieudolność dłużnika w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Podstawą uchylenia zarządu jest także uprzednie powołanie dla dłużnika kuratora.
Ostatnią z przesłanek jest niewykonywanie przez dłużnika poleceń sędziego-komisarza lub nadzorcy sądowego. Ustawodawca wskazał, że w szczególności przejawem takiego zachowania będzie brak złożenia zgodnych z prawem propozycji układowych w terminie określonym przez sędziego komisarza.
Postanowienie o pozbawieniu dłużnika zarządu jest skuteczne i wykonalnego z dniem jego wydania, tj. od północy dnia, w którym wydano postanowienie. Nawet zaskarżenie takiego postanowienia nie tamuje jego wykonania. Zarządca, którym może być doradca restrukturyzacyjny, który pełni już w tym postępowaniu funkcję nadzorcy sądowego, powinien zatem niezwłocznie przejąć zarząd nad przedsiębiorstwem dłużnika.
