Home
Warunkiem ogłoszenia upadłości jest ustalenie przez właściwy sąd nie tylko stanu niewypłacalności dłużnika. Sąd musi również zbadać czy dłużnik posiada majątek, który wystarczy na zaspokojenie kosztów postępowania oraz pozwoli na przynajmniej częściowe zaspokojenie wierzycieli upadłościowych. Jeżeli wartość majątku będzie zbyt mała aby pokryć koszty postępowania upadłościowego, sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości (tzw. ubóstwo masy). Mówiąc zatem wprost, dłużnika musi stać na przeprowadzenie postępowania upadłościowego.
Koszty postępowania upadłościowego obejmują wydatki syndyka związane z zabezpieczeniem, zarządem i likwidacją masy upadłości. Wysokość kosztów jest zróżnicowana i zależy od wielkości danego przedsiębiorstwa (inaczej przebiega upadłość niewielkiego sklepu spożywczego, a zupełnie odmiennie dużej sieci sprzedaży) oraz stopnia skomplikowania likwidacji masy upadłości. W praktyce szacunkowe minimalne koszty postępowania upadłościowego wynoszą ok. 60-80 tys. zł.
Często budzi to ogromne zaskoczenie dłużników, którzy borykając się z problemami płatniczymi i będąc w stanie niewypłacalności, aby ogłosić upadłość muszą dodatkowo dysponować odpowiednimi funduszami. Wynika to jednak z tego, że postępowanie upadłościowe prowadzone jest w interesie ogółu wierzycieli (spłata zadłużenia), a brak majątku na zaspokojenie kosztów postępowania wynika najczęściej ze spóźnionego wniosku o ogłoszenie upadłości. Prowadzenie postępowania upadłościowego, wobec dłużnika który nie ma środków na pokrycie kosztów takiej procedury lub też posiadane środki wystarczą tylko na koszty, nie ma najmniejszego sensu. Celem upadłości jest bowiem maksymalne zaspokojenie wierzycieli, a zatem masa upadłości musi być na tyle „bogata”, aby pokryć zarówno koszty postępowania, jak i – choćby w minimalnym stopniu – zaspokoić wierzycieli.
Dlatego już na etapie przygotowania wniosku o ogłoszenie upadłości warto ustalić, czy dłużnik posiada majątek, który umożliwi ogłoszenie upadłości. Chodzi tu przede wszystkim o aktywa, które posiadają wartość zbywczą i które można łatwo spieniężyć. Przykładowo, wyspecjalizowany program komputerowy może mieć znaczną wartość księgową, ale możliwość jego sprzedaży na rynku będzie zerowa. Dlatego przy szacowaniu majątku dłużnika powinno się uwzględniać wartość likwidacyjną (możliwość zbycia danego składnika w upadłości), która nie zawsze będzie odpowiadała wartości księgowej.
Czy jednak oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości może być pomocne? Gdy wniosek o ogłoszenie upadłości dotyczy spółek handlowych wpisanych do Krajowego Rejestru Sądowego (np. spółka z o.o., spółka akcyjna), w razie ustalenia że majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego, może dojść do rozwiązania spółki bez likwidacji. Nastąpi to jeżeli sąd ustali, że dłużnik nie posiada zbywalnego majątku i faktycznie nie prowadzi działalności, co daje podstawę do rozwiązania podmiotu wpisanego do KRS bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego. Ustalenie takie jest zarazem obowiązkiem sądu, co należy rozumieć w ten sposób, że zawsze wówczas gdy Sąd oddala wniosek upadłościowy z uwagi na tzw. ubóstwo masy, to musi dokonać oceny, czy istnieją przesłanki rozwiązania niewypłacalnego podmiotu wpisanego do KRS, bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego.
Rozwiązanie spółki bez likwidacji dotyczy przede wszystkim tzw. ,,spółek śpiących” czy ,,martwych”, które nie prowadzą żadnej działalności gospodarczej i ma umożliwić wyeliminowanie z obrotu prawnego takiego ,,martwego podmiotu”. Jeżeli spółka nie posiada majątku, nie prowadzi działalność i nie ma widoków na poprawę tej sytuacji, mogą zachodzić podstawy do rozwiązania spółki bez likwidacji pomimo tego, że spółka posiada nieuregulowane zobowiązania. Dlatego przygotowując wniosek o ogłoszenie upadłości warto zadbać dowody, na podstawie których sąd będzie miał możliwość ustalić te okoliczności (takim dowodem może być np. sprawozdanie finansowe spółki).
Sama procedura rozwiązania następuje jednak już nie w ramach postępowania o ogłoszenie upadłości, lecz w ramach odrębnego postępowania, prowadzonego przez właściwy dla danej spółki sąd rejestrowy.
Podstawa prawna: ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe, ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym
art. 13 ust. 1 p.u. Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów.
art. 13 ust. 2a p.u. Oddalając wniosek o ogłoszenie upadłości, sąd ustala, czy materiał zgromadzony w sprawie daje podstawę do rozwiązania podmiotu wpisanego do Krajowego Rejestru Sądowego bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego.
art. 25d ust. 1 k.r.s. W przypadku ustalenia przez sąd rejestrowy w postępowaniu o rozwiązanie podmiotu wpisanego do Rejestru bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego, że podmiot ten nie posiada zbywalnego majątku i faktycznie nie prowadzi działalności, sąd rejestrowy orzeka o rozwiązaniu podmiotu bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego i zarządza jego wykreślenie z Rejestru.
