Home
.png)
Przy okazji dużej nowelizacji szeregu aktów prawnych z lipca 2023 r., ustawodawca wprowadził do u.k.s.c. 1 istotną redukcję opłaty w sprawach wszczętych z tzw. powództwa pauliańskiego. Wcześniej skarga pauliańska była „rozliczana” na zasadach ogólnych - przy wartości przedmiotu sporu przekraczającej 20 000 złotych pobierana była opłata stosunkowa wynoszącą 5% tej wartości (przy jednoczesnym limicie 200 000 zł). Obecnie, po spełnieniu pewnych warunków, opłata ta wyniesie maksymalnie 1 000 zł. To bardzo ważna zmiana dla wierzycieli – wytoczenie skargi pauliańskiej będzie po prostu tańsze, a co za tym idzie, narzędzie to stanie się szerzej dostępne aniżeli dotychczas.
Za sprawą wyżej wspomnianej ustawy nowelizacyjnej2, ustawodawca zmodyfikował wysokość opłaty sądowej w sprawach o uznanie za bezskuteczną czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli, czyli w sprawach inicjowanych skargą pauliańską (o samej skardze szerzej pisaliśmy TUTAJ)
Po nowelizacji, opłata sądowa z tytułu wytoczenia skargi pauliańskiej, w przypadku wartości przedmiotu sporu przekraczającej 20 000 zł, będzie miała charakter stały i wynosić będzie jedynie 1 000 zł (po spełnieniu przesłanek, o których szerzej poniżej). Jeżeli wartość przedmiotu sporu będzie równa bądź niższa od 20 000 zł, opłata od skargi będzie obliczana zgodnie z „widełkami” z art. 13 ust. 1 u.k.s.c. (czyli przykładowo, przy wartości przedmiotu sporu wykraczającej ponad 4 000 zł, ale mieszczącej się w granicy 7 500 zł, opłata od skargi będzie wynosiła 400 zł).
Doniosłość wprowadzonej nowelizacją zmiany najłatwiej przedstawić na przykładzie.
Przykład:
A udziela B pożyczki w kwocie 3 mln zł. B daruje C jedyny istotny składnik swojego majątku – mieszkanie o wartości 3 mln zł. B nie spłaca pożyczki. A pozywa B i uzyskuje prawomocny wyrok zasądzający na jego rzecz kwotę 3 mln zł. A wszczyna egzekucję przeciwko B. Egzekucja okazuje się bezskuteczna. A wytacza skargę pauliańską przeciwko C.
Opłata przed zmianami: 150 000 zł
Opłata po zmianach: 1 000 zł
W ramach uzupełnienia trzeba zastrzec, że aby skorzystać z powyższej, „ulgowej” wysokości opłaty od powództwa pauliańskiego, wierzyciel musi legitymować się prawomocnym orzeczeniem sądu stwierdzającym roszczenie wobec dłużnika (bądź orzeczeniem sądu polubownego, którego wykonalność została stwierdzona przez sąd, ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym, albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd). W naszym przykładzie, takim orzeczeniem był prawomocny wyrok zasądzający od B na rzecz A kwotę 3 mln zł.
Wprowadzoną zmianę trzeba ocenić jednoznacznie pozytywnie. Przepisy powinny ułatwiać wierzycielowi drogę do uzyskania zaspokojenia z majątku, którego nieuczciwie wyzbył się jego dłużnik. Tym razem, dzięki obniżeniu opłaty od wytaczanego powództwa pauliańskiego, ustawodawca zwiększył jego dostępność (nie trzeba dysponować istotnymi zasobami, aby skorzystać ze skargi), ale również zachęcił wierzycieli do korzystania z ww. powództwa również w tych przypadkach, kiedy to prawdopodobieństwo jego uwzględnienia nie jest bardzo wysokie. W przypadku poniesienia porażki w procesie, niższe bowiem będą „straty” z tego tytułu. To ostatnie ma istotne znaczenie, ponieważ przepisy Kodeksu cywilnego wymagają od wierzyciela wykazania w toku procesu pauliańskiego ziszczenia się szeregu przesłanek, co nie zawsze przychodzi bez trudu. Zatem w zależności od okoliczności, zachodzi mniejsze bądź większe ryzyko oddalenia powództwa wierzyciela. Obecnie, nawet w przypadku tych mniej korzystnych okoliczności, wierzycielowi łatwiej przyjdzie zaryzykować i wysłać dłużnikowi komunikat: „sprawdzam”. Może się okazać, że wyłącznie dzięki podjęciu ryzyka - wytoczeniu skargi i weryfikacji prawidłowości działań dłużnika - wierzyciel uzyska zaspokojenie swojej wierzytelności, co w innym przypadku (tj. bez skorzystania z actio pauliana) byłoby niemożliwe.
Art. 13f u.k.s.c.
„W sprawach o uznanie za bezskuteczną czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli, przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej ponad 20 000 złotych pobiera się opłatę stałą w wysokości 1000 złotych, jeżeli roszczenie wierzyciela wobec dłużnika zostało stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu, orzeczeniem sądu polubownego, którego wykonalność została stwierdzona przez sąd, ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym, albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd”.
1 Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2023 poz. 1144 ze zm.).
2 Zob. Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 1860)
