Naczelnym celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika. Ustawodawca zaprojektował cztery różne postępowania restrukturyzacyjne, aby istniała „skrojona” dla danego dłużnika procedura umożliwiająca zażegnanie trudności ekonomicznych. Skoro zatem legislatywa zadała sobie trud stworzenia czterech odrębnych postępowań, nie trudno odgadnąć, że również w ramach szczegółowych postanowień starała się wręczyć dłużnikom instrumenty ratunkowe, które pomogą mu uniknąć upadłości. Przykładem niech będzie układ częściowy, którym zajmiemy się w dzisiejszym wpisie.
Układ częściowy jest odpowiedzią ustawodawcy na sytuacje, w których nie jest konieczne zawieranie układu z wszystkimi wierzycielami. Jest on dedykowany podmiotom, które mają problemy z obsługą tylko wybranych zobowiązań np. kredytowych, bądź z tytułu umów o zasadniczym znaczeniu dla funkcjonowania przedsiębiorstwa dłużnika. W praktyce układ częściowy znajdzie zastosowanie w przypadku dużych przedsiębiorstw, które mają wielu wierzycieli. Nierzadko w takich przypadkach niemożliwe, czy też niecelowe jest zaproponowanie satysfakcjonujących propozycji układowych dla wszystkich wierzycieli, a modelowym rozwiązaniem jest zawarcie układu ze strategicznymi lub największymi wierzycielami.
Warto wspomnieć, że układ częściowy może również znaleźć zastosowanie wtedy, gdy pozwoli on na zaspokojenie w całości pozostałych, nieuczestniczących w układzie wierzycieli. W takim przypadku chodzi o to, aby nie angażować niepotrzebnie wierzycieli, którzy otrzymają pełne zaspokojenie.
Z założenia układ częściowy ma służyć przyspieszeniu restrukturyzacji, dlatego też ustawodawca przewidział możliwość jego zawarcia jedynie w postępowaniu o zatwierdzenie układu i przyspieszonym postępowaniu układowym. Opis tych procedur znajdziecie na naszym blogu TUTAJ: oraz TUTAJ).
Dla przyjęcia układu częściowego niezbędne jest uzyskanie poparcia ponad połowy wierzycieli (którzy oddali ważny głos), mających łącznie dwie trzecie sumy wierzytelności przysługującej wierzycielom objętym układem częściowym i uprawnionym do głosowania.
Ustawodawca określił pewne wskazówki, w oparciu o które należy wyodrębnić wierzycieli w ramach układu częściowego. Owe wyodrębnienie powinno odbywać się w oparciu o obiektywne, jednoznaczne i uzasadnione ekonomicznie kryteria. Dłużnik zatem nie ma pełnej swobody w doborze wierzycieli do układu częściowego, a wskazane kryteria mają zapobiegać pominięciu wierzycieli, którzy są przeciwni zawarciu układu. Aby dokonać selekcji zgodnie z przepisami, dłużnik powinien przeanalizować strukturę swoich zobowiązań. W przeciwnym bowiem wypadku, nieodpowiedni klucz doboru wierzycieli może narazić dłużnika na odmowę zatwierdzenia układu (w toku postępowania o zatwierdzenie układu) bądź stwierdzenie niezgodności z prawem kryteriów wyodrębniania wierzycieli objętych układem częściowym (w toku postępowania w przedmiocie otwarcia przyspieszonego postępowania układowego). Dodatkowo przedsiębiorca musi mieć na względzie, że propozycje układowe dla wierzycieli objętych układem częściowym nie mogą przewidywać korzyści, które zmniejszają poziom zaspokojenia wierzytelności nieobjętych układem.
Z punktu widzenia dłużnika, atrakcyjnym rozwiązaniem jest możliwość objęcia układem częściowym wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo bez ich zgody. Jest to możliwe w sytuacji, w której restrukturyzowany podmiot zaproponuje pełne zaspokojenie bądź zaspokojenie w zakresie nie niższym niż w przypadku dochodzenia przez wierzyciela zaspokojenia z przedmiotu zabezpieczenia. Jest to znaczne odstępstwo od zasad obowiązujących w ramach układu zawieranego na zasadach ogólnych, gdzie wierzyciel rzeczowy jest objęty układem tylko w części, w której nie znajduje pokrycia w wartości przedmiotu zabezpieczenia.
Głównym założeniem układu częściowego jest umożliwienie dłużnikowi kontynuacji działalności gospodarczej bez konieczności angażowania wszystkich wierzycieli w postępowanie restrukturyzacyjne. Niewątpliwym atutem tej instytucji jest możliwość skrócenia i uproszczenia negocjacji z wierzycielami. Układ częściowy może być efektownym instrumentem dla dłużników, których sytuacja finansowa jest uzależniona tylko od niektórych wierzycieli, a przeprowadzenie restrukturyzacji ogółu zobowiązań jest dla dłużnik zbyt kosztowne i zbędne, z punktu widzenia struktury zobowiązań.