Tarcza 4.0 (jak publicystycznie zwie się ustawę z dnia 19 czerwca 2020 roku o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19; Dz.U. 2020 r. poz. 1086) wprowadziła do polskiego porządku prawnego nowe narzędzie insolwencyjne – oparte na postępowaniu o zatwierdzenie układu tzw. uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne (ogólną charakterystykę tego postępowania znajdziesz TUTAJ).
Dedykowana dla dłużników
Dłużnicy w praktyce coraz częściej sięgają po nową procedurę ze względu na szereg korzystnych dla nich rozwiązań przewidzianych w przepisach. Liczby mówią same za siebie – zgodnie z informacjami Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej, do końca października 2020 r. otwarto aż 207 takich procedur. Dla porównania: w całym 2019 r. otwarto 465 wszystkich rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych razem wziętych (Źródło).
Powyższe nie dziwi w związku ze wspomnianymi instrumentami, które w ręce podmiotów borykających się z problemami finansowymi wręcza uproszczona restrukturyzacja. Są nimi m.in.:
(i) otwarcie postępowania przez obwieszczenie w MSiG,
(ii) ochrona przed egzekucją (szerzej zob. art. 16 ust. 3 pkt 1 i 2 Tarczy 4.0);
(iii) ochrona umów kluczowych dla działalności dłużnika (zob. art. 16 ust. 3 pkt 3 Tarczy 4.0 w związku z art. 256 Prawa restrukturyzacyjnego).
Ochrona wierzycieli
W tym wpisie skupimy się jednak na drugiej stronie barykady. Pytanie bowiem brzmi, jakie „środki bezpieczeństwa” ustanawia Tarcza 4.0, aby zapewnić należytą ochronę interesów wierzycieli?
Oczywiście każde z postępowań restrukturyzacyjnych w swojej istocie zawiera problem odpowiedniego wyważenia interesów dłużnika i wierzycieli. Z jednej strony mamy dłużnika, który chce „złapać oddech” i uchronić swój biznes przed upadłością, a z drugiej wierzycieli dążących do jak najszybszego i jak najwyższego zaspokojenia swoich roszczeń. Znalezienie kompromisu, który w sprawiedliwy sposób uwzględni interesy tych dwóch stron jest niezwykle trudnym zadaniem.
Skoro ustawodawca w uproszczonej restrukturyzacji zawarł liczne instrumenty korzystne dla dłużnika, musiał również zaprojektować szereg bezpieczników asekurujących słuszne prawa wierzycieli.
Rzeczone bezpieczniki to w szczególności:
- Możliwość doprowadzenia do uchylenia części skutków obwieszczenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym („MSiG”) o otwarciu uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego. Na wniosek wierzyciela, dłużnika lub nadzorcy układu sąd uchyla skutki dokonania obwieszczenia, o których mowa w art. 16 ust. 3 Tarczy 4.0 (czyli m.in. uchyla ochronę przed egzekucją), jeżeli prowadzą one do pokrzywdzenia wierzycieli.
- Ograniczenie liczby podejść do uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego. Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne działa w myśl zasady „pierwszy i ostatni raz” - obwieszczenia w MSiG o otwarciu postępowania każdy uprawniony dłużnik może dokonać tylko jednokrotnie.
- Ograniczony czas trwania uproszczonego postepowania restrukturyzacyjnego. Postępowanie umarza się z mocy prawa, jeżeli w terminie 4 miesięcy od dnia dokonania obwieszczenia w MSiG nie wpłynie do sądu wniosek o zatwierdzenie układu.
- Odpowiedzialność odszkodowawcza dłużnika. W przypadku dokonania obwieszczenia w MSiG o otwarciu postępowania w złej wierze, wierzycielowi (a także osobie trzeciej) przysługuje roszczenie o naprawienie szkody.
- Zabezpieczenie przed ryzykiem obejścia przez dłużnika przepisów o bezskuteczności. Art. 25 ust. 2 Tarczy 4.0 chroni wierzycieli w ten sposób, że zapobiega wykorzystaniu procedury do celów sprzecznych z ustawą – utrudnieniu podważenia czynności prawnych dokonanych przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli.
- Wymóg zgody Nadzorcy Układu na czynności przekraczające zwykły zarząd. Od dnia dokonania obwieszczenia o otwarciu postępowania, do dnia umorzenia lub zakończenia postępowania o zatwierdzenie układu, dłużnik może dokonywać czynności zwykłego zarządu. Na dokonanie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu wymagana jest zgoda nadzorcy układu. Czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu dokonana bez wymaganej zgody jest nieważna.
- Wymóg zgody Nadzorcy Układu na „czynności kwalifikowane”. Możliwość wyrażenia przez Nadzorcę Układu (i) zawarcie umowy kredytu lub pożyczki lub (ii) obciążenie składników masy układowej lub sanacyjnej hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym lub hipoteką morską w celu zabezpieczenia wierzytelności nieobjętej układem, lub (iii) przeniesienie własności rzeczy lub prawa na zabezpieczenie wierzytelności nieobjętej układem, lub (iv) obciążenie składników masy układowej innymi prawami, tylko wówczas, gdy jest to niezbędne do zachowania zdolności do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania restrukturyzacyjnego i zobowiązań powstałych po jego otwarciu lub zawarcia i wykonania układu oraz zostało zagwarantowane, że środki zostaną przekazane dłużnikowi i wykorzystane dla umożliwienia realizacji planu restrukturyzacji, a ustanowione zabezpieczenie jest adekwatne do udzielonego kredytu lub pożyczki.
Podsumowanie
Rekapitulując, w każdym postępowaniu restrukturyzacyjnym wierzyciele muszą otrzymać skuteczne instrumenty umożliwiające obronę przysługujących im praw. Przepisy regulujące uproszczone postepowanie restrukturyzacyjne wydają się nie odbiegać od tej reguły, bowiem pomimo korzystnych rozwiązań dla dłużników, ustawodawca wprowadził szereg bezpieczników zapewniających należytą ochronę wierzycieli.
Masz pytania?
Skontaktuj się z nami!
Home
