W czasie gdy polskiemu porządkowi prawnemu obce były regulacje zamieszczone obecnie w Prawie restrukturyzacyjnym, jedyną ścieżką, jaką wyznaczało niewypłacalnemu przedsiębiorcy Prawo upadłościowe i naprawcze było złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości – likwidacyjnej lub z możliwością zawarcia układu. Sytuacja zmieniła się po wejściu w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. ustawy - Prawo restrukturyzacyjne. Wówczas postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu oraz postępowanie naprawcze zastąpiono przez zupełnie nowe postępowania restrukturyzacyjne (tj. postępowanie o zatwierdzenie układu, przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe i postępowanie sanacyjne – zob. link).
Dzięki powyższym zmianom, dłużnik niewypłacalny lub zagrożony niewypłacalnością w celu uniknięcia ogłoszenia upadłości może obecnie sięgnąć po procedurę restrukturyzacji. Dzięki niej ma szansę na przełamanie kryzysu na drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego – również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli. Niestety, jak to w życiu bywa, nie zawsze proces ratowania przedsiębiorstwa dłużnika zostaje zwieńczony sukcesem. Zakończenie procedury restrukturyzacji fiaskiem powoduje konieczność jak najsprawniejszego zabezpieczenia interesów wierzycieli. Z pomocą przychodzi instytucja uproszczonego wniosku o ogłoszenie upadłości ustanowiona art. 334 i nast. PrRest.
Wniosek można złożyć w razie, gdy sąd odmówi zatwierdzenia układu, albo gdy postępowanie restrukturyzacyjne zostanie umorzone.
Termin na złożenie uproszczonego wniosku o ogłoszenie upadłości jest zawity (tj. nieprzywracalny) i jest on tożsamy z terminem na złożenie zażalenia na postanowienie o umorzeniu postępowania restrukturyzacyjnego albo postanowienia o odmowie zatwierdzenia układu, czyli zgodnie z art. 327 ust. 3 Prawa restrukturyzacyjnego wynosi on dwa tygodnie i biegnie od obwieszczenia postanowienia.
Wniosek złożony z naruszeniem ww. terminu zostanie odrzucony, jednakże nie stoi to na przeszkodzie, aby złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości na zasadach ogólnych.
Należy na marginesie wspomnieć, że w przypadku nieudanego przebiegu przyspieszonego postępowania układowego albo postępowania układowego, na warunkach wskazanych w art. 328 Prawa restrukturyzacyjnego dłużnik, w pewnych warunkach, ma jeszcze możliwość złożenia uproszczonego wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego. W praktyce uprawnienie to jest dość rzadko jednak wykorzystywane.
Uprawnienie do złożenia uproszczonego wniosku o ogłoszenie upadłości przysługuje tym samym podmiotom, które „na zasadach ogólnych” są uprawnione do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Osobą składającą może być więc przede wszystkim dłużnik, każdy z jego reprezentantów, jak i każdy z wierzycieli. Jeśli chodzi o krąg wierzycieli to oczywiście mowa tutaj zarówno o tych, których wierzytelności powstały przed otwarciem postępowania restrukturyzacyjnego i którzy zostali umieszczeni w spisie wierzycieli, jak i wierzycieli, których wierzytelności powstały po tej dacie, czyli w toku postępowania restrukturyzacyjnego.
Jak sama nazwa wskazuje, w stosunku do uproszczonego wniosku o ogłoszenie upadłości przepisy stawiają węższy zakres wymogów formalnych niż w przypadku wniosku o ogłoszenie upadłości składanego na zasadach ogólnych. Nie mają zastosowania do niego przepisy art. 22-25 Prawa upadłościowego, a więc nie zawiera on m. in.: aktualnego wykazu majątku z jego szacunkową wyceną, bilansu sporządzonego na potrzeby postępowania upadłościowego, oświadczenia o spłatach wierzycieli na przestrzeni ostatnich 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku oraz oświadczenia co do prawdziwości danych.
Uproszczony wniosek o ogłoszenie upadłości powinien przede wszystkim zawierać żądanie ogłoszenia upadłości, a nadto spełniać wymogi formalne pisma procesowego, czyli zawierać:
W ramach uzupełnienia należy jeszcze dodać, że specyfika instrumentu, jakim jest uproszczony wniosek o ogłoszenie upadłości sprawia, że jego złożenie częstokroć będzie zbiegało się w czasie np. z zażaleniem na postanowienie o umorzeniu postępowania restrukturyzacyjnego. Problem pierwszeństwa rozstrzygnięcia wniosków rozstrzyga art. 335 PrRest, zgodnie z którym rozpoznanie uproszczonego wniosku o ogłoszenie upadłości wstrzymuje się, aż do czasu rozpoznania zażalenia na postanowienie o umorzeniu postępowania restrukturyzacyjnego albo na postanowienie o odmowie zatwierdzenia układu.