Samo złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości nie wstrzymuje z automatu prowadzonych wobec dłużnika postępowań egzekucyjnych. W związku z tym – w okresie pomiędzy złożeniem wniosku upadłościowego a jego rozpoznaniem przez Sąd – dłużnik nie korzysta z żadnej ochrony, umożliwiającej obronę przed działaniami windykacyjnymi ze strony wierzycieli. To z kolei może skutkować znacznymi utrudnieniami przy prowadzeniu bieżącej działalności gospodarczej, zwłaszcza biorąc pod uwagę ewentualność zajęcia przez komornika rachunku bankowego i ściągnięcia znajdujących się tam środków pieniężnych. Zablokowanie rachunku bankowego połączone z zajęciem należności w zasadzie paraliżuje przedsiębiorstwo, a bardzo często prowadzi do jego dezintegracji. Taka sytuacja jest oczywiście niekorzystna dla ogółu wierzycieli, gdyż wpływa na ich niższy poziom zaspokojenia w przyszłej upadłości. Z tych względów ustawodawca wyposażył uczestników postępowania w narzędzia ochrony przeciwegzekucyjnej.
Postępowanie egzekucyjne nie może zostać zawieszone przez sąd upadłościowy z urzędu. Zawsze potrzebna jest tu inicjatywa uprawnionego podmiotu. Mogą to być:
Z żądaniem zawieszenia egzekucji można wystąpić wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości (jest to wówczas element wniosku upadłościowego) lub na późniejszym etapie w odrębnym piśmie procesowym. Jeżeli wnosimy o zawieszenie egzekucji to musimy pamiętać o spełnieniu wymogów formalnych. Sąd rozpatrzy nasze żądanie tylko pod tym warunkiem, że złożony wniosek o ogłoszenie upadłości nie posiada braków formalnych i fiskalnych.
Ostatnim momentem na złożenie takiego wniosku jest przeddzień merytorycznego rozpoznania wniosku o ogłoszenie upadłości – a zatem wydanie postępowania o ogłoszeniu upadłości albo uprawomocnienie się postanowienia o oddaleniu lub odrzuceniu wniosku upadłościowego.
Wniosek o zawieszenie postępowania egzekucyjnego składa się do Sądu Upadłościowego – Sądu Rejonowego, przed którym toczy się postępowanie o ogłoszenie upadłości. W treści wniosku należy uprawdopodobnić, że zawieszenie egzekucji jest niezbędne do osiągnięcia celów postępowania upadłościowego. Co należy przez to rozumieć? Nie ulega wątpliwości, iż do osiągnięcia głównego celu postępowania upadłościowego – czyli zaspokojenia wierzycieli w możliwie jak najwyższym stopniu – niezbędnym będzie utrzymanie przedsiębiorstwu dłużnika w ruchu i ochrona przed dezintegracją jego aktywów. Dopuszczenie względem jego majątku (który z momentem ogłoszenia wobec niego upadłości będzie tworzyć masę upadłości) jakichkolwiek czynności egzekucyjnych, w tym zajęć rachunków bankowych, stanowi widoczne zagrożenie, które nie tyle co będzie rzutować na (zapewne znacznie nadszarpniętą) kondycję finansową Dłużnika, lecz może zagrozić realizacji celu postępowania upadłościowego, jakim jest równomierne zaspokojenie uczestniczących w postępowaniu ogółu wierzycieli. A pamiętać należy, że przyszły syndyk masy upadłości powinien w pierwszej kolejności podjąć próbę sprzedaży przedsiębiorstwa w całości. I właśnie o zachowanie przedsiębiorstwa w całości idzie na etapie rozpoznawania wniosku o ogłoszenie upadłości. Im bowiem przedsiębiorstwo mniej nadszarpnięte (zdefragmentowane) egzekucjami, tym wyższa będzie jego wartość w przyszłości.
Zawieszenie postępowania egzekucyjnego to po prostu wstrzymanie egzekucji, czyli sądowy zakaz podejmowania przez komornika jakichkolwiek działań windykacyjnych. Samo zawieszenie egzekucji z automatu nie uchyla jednak zajęć rachunku bankowego, a tylko uniemożliwia komornikowi dalsze pobieranie zajętych kwot. Jeśli zaś konieczne jest odblokowanie rachunku celem prowadzenia działalności operacyjnej, wówczas sąd musi uchylić konkretne zajęcia. I tu uwaga! Dłużnik z tak zwolnionego spod zajęć konta bankowego nie może swobodnie korzystać – na wszelkie płatności będzie potrzebował zgody tymczasowego nadzorcy sądowego. O tymczasowym nadzorcy sądowym napiszemy w odrębnym artykule na niniejszym blogu.
Prawo upadłościowe daje dłużnikowi możliwość zawieszenia postępowania egzekucyjnego, które (z perspektywy ochrony jego majątku) jest wskazane z uwagi na zapewnienie przedsiębiorstwu zdolności do funkcjonowania, a przez to zachowania integralności, nawet jeśli nie generuje (co na przedpolu upadłości jest zasadą) ono zysków. Zaletą skorzystania z instrumentu zawieszenia trwających egzekucji komorniczych jest również możliwość zwolnienia spod zajęcia jego rachunków bankowych – co z kolei wydaje się być niezbędnym do utrzymania działalności operacyjnej.