Home
.png)
Rewolucyjne zmiany w funkcjonowaniu postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych, które weszły w życie 1 grudnia 2021 r., nie tylko przeniosły prowadzenie postepowań do systemu teleinformatycznego (Krajowy Rejestr Zadłużonych), istotnie przebudowały postępowanie o zatwierdzenie układu (potocznie określane odtąd jako: „PZU 2.0”), ale także wprowadziły szereg modyfikacji w poszczególnych przepisach Prawa upadłościowego i Prawa restrukturyzacyjnego. W tym ostatnim, przekształcono między innymi brzmienie przepisów regulujących to, które wierzytelności pozostają objęte układem z mocy prawa, a które z układu zostają wyłączone.
Dotychczas w katalogu wyłączeń z układu znajdowały się: wierzytelności alimentacyjne, wyliczone w przepisie renty, roszczenia o wydanie mienia i zaniechanie naruszania praw, wierzytelności za które dłużnik odpowiada w związku z nabyciem spadku po dniu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, po wejściu spadku do masy układowej lub sanacyjnej, a także wierzytelności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonego, których płatnikiem jest dłużnik.
Ponadto układ nie obejmował wierzytelności ze stosunku pracy oraz wierzytelności zabezpieczonych hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską na mieniu dłużnika (czyli tzw. wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo), w części znajdującej pokrycie w wartości przedmiotu zabezpieczenia. Trzeba jednak zaznaczyć, że wierzytelności te mogły być objęte układem, po wyrażeniu zgody przez wierzyciela. Przedmiotowa zgoda musiała zostać udzielona w formie i terminie określonym ustawą, tj. w sposób bezwarunkowy i nieodwołalny, najpóźniej przed przystąpieniem do głosowania nad układem. Dopuszczalne było wyrażenie zgody przez wierzyciela także w formie ustnej do protokołu podczas zgromadzenia wierzycieli.
Po nowelizacji, katalog wierzytelności objętych układem uległ rozszerzeniu. Z katalogu wyłączeń zdecydowano się usunąć wierzytelności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonego, których płatnikiem jest dłużnik. Z mocy prawa układem objęte są zatem wszystkie wierzytelności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne których obowiązek uiszczenia powstał przed otwarciem postępowania restrukturyzacyjnego tj. tak w części finansowanej przez ubezpieczonego (pracownika), których płatnikiem jest dłużnik (pracodawca), jak i finansowane przez pracodawcę. Restrukturyzacja tych wierzytelności może polegać wyłącznie na rozłożeniu na raty lub odroczeniu terminu płatności.
Następnie zmieniono także regulacje dotyczące wyłączenia z układu wierzycieli posiadających wierzytelności zabezpieczone rzeczowo, w części znajdującej pokrycie w wartości przedmiotu zabezpieczenia. Obecnie, gdy w propozycjach układowych dla wierzycieli zabezpieczonych w ten sposób dłużnik zaproponuje pełne zaspokojenie tych wierzytelności wraz z należnościami ubocznymi, lub zaproponuje zaspokojenie nie niższe od tego, które ci wierzyciele mogliby uzyskać w przypadku dochodzenia wierzytelności z przedmiotu zabezpieczenia, zgoda na objęcie takiej wierzytelności układem nie będzie wymagana – zostanie uznana za objęta układem z mocy prawa. Ustawodawca rozszerzył zatem katalog wierzytelności objętych układem. Jeżeli dłużnik zaproponuje odpowiedni poziom zaspokojenia, to nawet wierzytelności zabezpieczone rzeczowo zostaną nim objęte.
Dotychczasowe (sprzed nowelizacji) ujęcie wierzytelności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w spisie wierzytelności, ze względu na konieczność rozbicia na część finansowaną przez ubezpieczonego oraz na część finansowaną przez pracodawcę, w praktyce budziło szereg wątpliwości. W zasadzie prawidłowe ujęcie tych wierzytelności musiała poprzedzać stosowna wymiana korespondencji z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, co niejednokrotnie przyczyniało się do przekraczania ustawowych terminów na złożenie spisów wierzytelności. Objęcie układem całej składki zdecydowanie skraca zaś cały proces ustalenia wysokości wierzytelności przysługującej ZUS podlegającej zaspokojeniu w układzie. Ponadto brak podziału tejże wierzytelności (niejednokrotnie znacznej w przypadku wysokiego poziomu zatrudnienia w przedsiębiorstwie dłużnika) i objęcie układem w całości jest korzystnym rozwiązaniem dla dłużnika. Zamiast obarczenia dłużnika obowiązkiem bieżącej spłaty składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonego (których płatnikiem jest dłużnik), wierzytelności z tego tytułu zostaną objęte układem i zrestrukturyzowane poprzez rozłożenie na raty lub odroczenie terminu płatności. W szerszym wymiarze zwiększa to szanse dłużnika na skuteczne przeprowadzenie procesu restrukturyzacji.
Podobny, pozytywny dla dłużnik charakter, ma druga z opisywanych zmian. Przeprowadzenie znacznego odsetka postepowań restrukturyzacyjnych było utrudnione lub wręcz niemożliwe, z uwagi na brak wyrażenia przez wierzyciela posiadającego zabezpieczoną wierzytelność zgody na objęcie układem. Nierzadko było niemożliwe nawet gdy dłużnik proponował pełne zaspokojenie takiego wierzyciela. Aktualne rozwiązania normatywne z jednej strony chronią interes wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo, z drugiej zaś ułatwiają dłużnikom zmagającym się z kryzysem finansowym przeprowadzenie skutecznej restrukturyzacji.
Wprowadzone rozwiązania należy ocenić pozytywnie. Nie ograniczają nadmiernie praw wierzycieli, a jednocześnie zwiększają w wielu przypadkach szansę na zakończenie restrukturyzacji powodzeniem, co najczęściej jest korzystne zarówno dla dłużnika, jak i ogółu wierzycieli – alternatywą bowiem jest co do zasady postepowanie upadłościowe, w którym poziom zaspokojenia wierzycieli jest na ogół niższy aniżeli w restrukturyzacji.
